Piknik Naukowy

Tworzywa sztuczne masowo zaczęliśmy produkować już od 1950 roku. Wówczas ich produkcja wyniosła ok. 2 miliony ton rocznie. Dziś jest to ok. 400 milionów ton. Nowe technologie w coraz większym stopniu ułatwiają sortowanie odpadów, ale nie pozwalają jeszcze na przetworzenie wszystkich ich rodzajów. Na zwiększeniem możliwości recyklingów takich odpadów pracują inżynierowie z Sieci Badawczej Łukasiewicz i Politechniki Lubelskiej...

Dlaczego jest tak, że jedni budząc się o świcie są pełni energii i gotowi do pracy, ini natomiast swój pik potencjału osiągają dopiero przed północą? Naukowcy z UW postanowili zbadać co decyduje o naszej produktywności? Okazuje się, że nie tylko chronotyp o tym decyduje, ale również amplituda rytmu okołodobowego. To, z kolei nic innego jak siła z jaką odczuwamy różnicę między godzinami pełnej energii a momentami gdy marzymy o drzemce.

Dlaczego jest tak, że jedni budząc się o świcie są pełni energii i gotowi do pracy, ini natomiast swój pik potencjału osiągają dopiero przed północą? Naukowcy z UW postanowili zbadać co decyduje o naszej produktywności? Okazuje się, że nie tylko chronotyp o tym decyduje, ale również amplituda rytmu okołodobowego. To, z kolei nic innego jak siła z jaką odczuwamy różnicę między godzinami pełnej energii a momentami gdy marzymy o drzemce.

Kilka wieków temu zawód weterynarza jeszcze nie istniał, a mimo to właściciele majątków potrafili skutecznie dbać o konie, bydło, owce, psy, a nawet... jedwabniki. Na podstawie rachunków gospodarczych z XVI i XVII wieku, badacze z Uniwersytetu Warszawskiego przeanalizowali, w jaki sposób właściciele ziemscy dbali o zdrowie i psychikę zwierząt. Czy ich wskazówki i analizy są wciąż aktualne?

Kilka wieków temu zawód weterynarza jeszcze nie istniał, a mimo to właściciele majątków potrafili skutecznie dbać o konie, bydło, owce, psy, a nawet... jedwabniki. Na podstawie rachunków gospodarczych z XVI i XVII wieku, badacze z Uniwersytetu Warszawskiego przeanalizowali, w jaki sposób właściciele ziemscy dbali o zdrowie i psychikę zwierząt. Czy ich wskazówki i analizy są wciąż aktualne?

Przybliżamy historię średniowiecznego manuskryptu, które polskie badaczki przetłumaczyły na język angielski. Tekst rzuca nowe światło na islamizację w Starej Dongoli - starożytnej stolicy chrześcijańskiego królestwa makuriańskiego położonego w dzisiejszym Sudanie. Dzięki pracy tłumaczeniowej polskich naukowczyń, możemy dowiedzieć się czegoś więcej z terenu na którym zaszły ogromne zmiany religijne i tym samym kulturowe i jak wyglądał świat średniowiecznego Sudanu.

Myszy polne potrafią przechytrzyć swojego przeciwnika... Podczas ucieczki stosują uniki, zwody i wprowadzają w błąd przeciwnika. Badali to naukowcy z Uniwersytetu Warszawskiego. Jednak w świecie zwierząt nie tylko myszy stosują oszustwa behawioralne. Wiele gatunków ptaków posiada całą gamę trików, manipulacji i zagrywek np. udając zranienie aby oszukać przeciwnika lub zyskać partnera.

Na marginesach starodruków można znaleźć wiele ciekawostek. We wczesnej nowożytności obowiązywały zalecenia, aby notować na książkach. Służyły do tego szerokie marginesy. Czasem są to proste notatki dotyczące treści, ale bardzo często również opinie o tekście lub nawet inwektywy pod adresem autora...

Zespół badaczy z kilku polskich ośrodków naukowych pracuje nad materiałami, które mogą zrewolucjonizować sposób zarządzania temperaturą w budynkach. Inspiracją do projektu stały się... skrzydła motyli, zdolne zarówno do niemal całkowitego pochłaniania światła, jak i wyjątkowo skutecznego jego odbijania. Dzięki temu innowacyjnemu podejściu w przyszłości możliwe może być ograniczenie zużycia energii na ogrzewanie i klimatyzację.

Zespół badaczy z kilku polskich ośrodków naukowych pracuje nad materiałami, które mogą zrewolucjonizować sposób zarządzania temperaturą w budynkach. Inspiracją do projektu stały się... skrzydła motyli, zdolne zarówno do niemal całkowitego pochłaniania światła, jak i wyjątkowo skutecznego jego odbijania. Dzięki temu innowacyjnemu podejściu w przyszłości możliwe może być ograniczenie zużycia energii na ogrzewanie i klimatyzację.

Skrzydła motyli, od wieków inspirowały artystów, architektów i konstruktorów, a to wszystko dzięki połączeniu estetyki, funkcjonalności i złożonej mikrostruktury. Do dziś zabezpieczenia na euro, dolarach czy funtach, gdzie elementy optyczne zmieniają barwę pod różnymi kątami, powstały dzięki podglądaniu skrzydeł motyli. Świat przyrody ma jeszcze więcej inspiracji...

Dr Tomasz Michalik z Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej UW pokazuje w pionierskich badaniach, że to, na czym skupiamy wzrok, patrząc na zabytki, może wzbogacić naszą wiedzę o przeszłości, pomóc zrozumieć sposoby jej interpretowania, a także uczynić dziedzictwo archeologiczne przystępnym dla przedstawicieli różnych kultur.

GARD-EN to projekt, który łączy technologię z miłością do roślin. Został opracowany przez studentów Politechniki Krakowskiej. Stworzyli oni niskobudżetową platformę która pomaga monitorować stan naszych roślin, gdy nie ma nas w domu.

Polityczni influenserzy istnieli od dawien dawna. Takim przykładem jest czołowy myśliciel epoki oświecenia - Wolter. Pisał teksty uzasadniające rosyjską interwencję wojskową w Polsce. Jak wynika z badań warszawskiego naukowca - dra Jacka Kordela, filozof nie tylko korespondował z Katarzyną II, ale także przygotowywał teksty propagandowe.

Od ponad dwóch dekad polscy archeolodzy prowadzą badania w Turkmenistanie, koncentrując się głównie na terenie blisko granicy z Iranem i Afganistanem. Ich prace znacząco przyczyniły się do poznania historii regionu, zwłaszcza związanej z zoroastryzmem i świątyniami ognia.

Czy chmiel, znany przede wszystkim z piwa, może stać się bazą dla nowoczesnych preparatów leczniczych? Odpowiedzi na to pytanie poszukiwać będą naukowcy z Politechniki Warszawskiej i Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.

Komputery kwantowe to przyszłość, a ich zastosowania przyspieszy pracę w wielu dziedzinach. Obecnie polscy naukowcy pracują nad kwantowym przetwarzaniem sygnału. To rozwiązanie pozwoli na super bezpieczną łączność i przyspieszy pracę tradycyjnych komputerów.

Opowiadamy o... bumerangu z Jaskini Obłazowej niedaleko Białki Tatrzańskiej. Okazał się on starszy niż przypuszczaliśmy. To też dowód na bardzo wczesne pojawienie się człowieka na terenie obecnej Polski.

Od kilku dni Europę Zachodnią - od Portugalii po kraje Morza Śródziemnego - nawiedzają ekstremalnie wysokie temperatury, sięgające nawet do 40 stopni. W świecie antycznym takie zjawiska również miały miejsce. Konstruktorzy w Imperium Rzymskim znali kilka rozwiązań architektonicznych, które dawały ukojenie podczas upalnego lata...

Na co można się natknąć spacerując leśnymi ścieżkami w Choczewie i jakie tajemnice skrywa znajdująca się tam stara huta szkła? Archeolodzy natrafili na pozostałości zabudowy pieca pochodzącego z XVIII wiecznej huty. Jakie jeszcze artefakty możemy tam znaleźć?

W jaki sposób pachnie wieczność - a konkretnie starożytne mumie? Takie zadnie postawili sobie naukowcy z Polski i Chorwacji. Odkryli, że 5-tysięczne szczątki egipskich faraonów pachną drewnem, przyprawami i delikatnymi nutami kwiatowymi. Jak przebiegło to badanie?

Na dnie Jeziora Lednica archeolodzy podwodni odkryli drewnianą belkę z wizerunkiem ludzkiej twarzy. Prawdopodobnie wyrzeźbioną ponad 1000 lat temu. Maska mogła mieć funkcję obronną lub wierzeniową, co poszerza świat wyobrażeń mieszkańców wczesnopiastowskiego grodu.

W świecie zwierząt, podobnie jak w świecie ludzi: mamy śmiałków i nieśmiałków. Dotyczy to również kijanek. To właśnie ich zachowaniom przyjrzeli się biolodzy z Mazurskiego Centrum Bioróżnorodności i Uniwersytetu Warszawskiego. W tym odcinku o tym, jakie czynniki kształtują cechy behawioralne płazów i czy "doświadczenia życiowe" kijanek wpływają na zachowania dorosłej żaby.

Lakier do paznokci, który nie tylko zdobi, ale też leczy ból, stany zapalne czy infekcje grzybicze? Dzięki studentom i naukowcom Politechniki Krakowskiej taki nowatorski pomysł może stać się rzeczywistością. Krakowscy biotechnolodzy, pracują nad innowacyjnymi lakierami do paznokci, które mogą dostarczać substancje lecznicze - zarówno miejscowo, jak i ogólnoustrojowo.

"A study in Isolation" to międzynarodowy projekt autorstwa Jana Świerkowskiego który łączy naukę i sztukę. Dwoje artystów zostało zamkniętych w hubie na dwa tygodnie aby zbadać co się dzieje z umysłem i ciałem w izolacji, i w jaki sposób izolacja wpływa na kreatywność.

Kończy się kosmiczna misja Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego - pierwszego Polaka na orbicie od czasów Hermaszewskiego. Sławosz realizował eksperymenty naukowe na pokładzie ISS, promując jednocześnie polską naukę i inżynierię. Teraz czas na podsumowanie tego przełomowego etapu.

Psycholodzy z Uniwersytetu SWPS badali: kto w Polsce czuje niechęć do osób o odmiennych poglądach. Wnioski są...zaskakujące i dają powody do optymizmu.

Człowiek przez lata oddalił się od przyrody. Panicznie boimy się insektów, owadów czy kleszczy. Jakie mogą być konsekwencję odsunięcia się człowieka od przyrody? Gość: profesor Łukasz Łuczaj z Uniwersytetu Rzeszowskiego.

W naszej podróży w czasie i przestrzeni przenosimy się do starożytnej Turcji. Tam prace prowadziła grupa archeologów, która badała jedną z najwcześniej rozwiniętych osad rolniczych. Wnioski są zaskakujące: panował tam... matriarchat i egalitaryzm.

Sudan jest krajem o bogatej historii archeologicznej, określanym mianem "perły archeologicznej" ze względu na liczne odkrycia, w tym stanowiska wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Należą do nich m.in. stanowiska kultury Kerma, a także fascynujące znaleziska z epok prehistorycznych na Pustyni Bajuda. Polscy archeolodzy odgrywają znaczącą rolę w badaniach na tych terenach, dokonując odkryć, które rzucają nowe światło na pradzieje Sudanu. Jakie wciąż nieodkryte tajemnice skrywają w sobie piaski pustyni w Sudanie?

W Warszawie ma powstać zespół, który nie tylko pomoże projektować i testować urządzenia kwantowe, ale także potwierdzi, czy rzeczywiście działają tak, jak deklarują ich twórcy. W projekt zaangażowani są fizycy z Polskiej Akademii Nauk.

Sieć Badawcza Łukasiewicz wykorzystując najnowocześniejsze technologie przygotowuję projekt „Dostępna książka”. W ramach projektu 16 pozycji z klasyki światowej i polskiej literatury dla dzieci i młodzieży zostanie udostępnionych osobom głuchym w postaci multimedialnych materiałów edukacyjno-kulturalnych. Przekaz będzie realizowany przez osoby migające oraz - w przypadku wybranych pozycji - przez cyfrowego awatara komunikującego się w polskim języku migowym (PJM), zbudowanego na podstawie technologii zbliżonej do motion capture.

Pustynia Bajuda znajduje się w Sudanie - w miejscu najmniej zbadanym przez archeologów. Do wybuchu wojny domowej polska ekspedycja przeprowadziła tam badania i natknęła się na wile interesujących artefaktów, które rzucają inne spojrzenie na historię.

Grupa studentów z koła naukowego PUT Rocketlab Politechniki Poznańskiej zajęła pierwsze miejsce na międzynarodowych zawodach studenckich konstrukcji rakietowych w USA. Młodzi i ambitni studenci nie tylko pokonali konkurencję ale ustanowili również rekord w zakresie uzyskania najwyższego pułapu dla rakiety o napędzie hybrydowym.

Lubelscy naukowcy opracowują nową mieszkankę eko-asfaltu. Nowy produkt ma być tańszy w produkcji i przyjazny dla środowiska bo dzięki zastosowaniu nowej technologii do atmosfery trafia znacznie mniej gazów cieplarnianych.

Najnowsze badania przeprowadzone przez polskich naukowców rzucają nowe światło na zachowania mrówek. Okazuje się że mrówki - robotnice ratują swoje towarzyszki w obliczu niebezpieczeństwa. Są skłonne do niesienia pomocy w sytuacji ich zagrożenia. Nie są to jednak zachowania czysto altruistyczne bo pewien interes w tym również posiadają. Jaki?

Naukowcy z Politechniki Lubelskiej i Uniwersytetu Medycznego w Lublinie opracowali innowacyjną metodę wykrywania schizofrenii. Okazuje się, że skanowanie siatkówki oka może pomóc w diagnozowaniu tej choroby, a sztuczna inteligencja jest kluczowym narzędziem w analizie wyników. A jak to się odbywa w praktyce?

To, co człowiek wyprodukował, przetworzył a potem wyrzucił trafia na łono natury. Okazuje się jednak, że zwierzęta żyjące w wodzie mogą przyczynić się do usuwania mikroplastiku ze środowiska. Temu zagadnieniu przyjrzeli się naukowcy z Uniwersytetu Warszawskiego.

Nieznane dotąd ciała niebieskie udało się zlokalizować w Obłokach Magellana. Dokonał tego międzynarodowy zespół, którym kierował polski astronom. Obłoki Magellana to nasi bliscy, kosmiczni sąsiedzi. Czym są nowe obiekty?

Dzisiejsza produkcja baterii litowo-jonowych pochłania znaczące ilości szkodliwych dla zdrowia i środowiska rozpuszczalników, które niezbędne są do przygotowania elektrod. Naukowcy z Politechniki Warszawskiej znaleźli sposób by produkcja baterii była bardziej ekologiczna i ekonomiczna.

W "Pikniku Naukowym" kolejne spotkanie z naukowymi nowinkami. Dziś temat bardzo praktyczny... Nad metodą sprawdzenia pojemności aerozolu w nieprzezroczystej puszcze pracują inżynierowie z Politechniki Lubelskiej. Jaki praktyczny cel ma opracowanie takiej metody?

Naukowcy z Politechniki Lubelskiej opracowali innowacyjne biomateriały, które będą mogły być stosowane w ortopedii. To oznacza, że lekarze będą mogli dokładniej ocenić proces gojenia, niezakłócony przez metalowe elementy, które dotychczas utrudniały diagnozę. Dzięki nim przyspieszą leczenie złamań kończyn. Opracowane rozwiązanie może w najbliższych latach znaleźć zastosowanie w szpitalach i klinikach, przynosząc wymierne korzyści zarówno lekarzom, jak i pacjentom.

Naukowcy z Politechniki Lubelskiej opracowali innowacyjne biomateriały, które będą mogły być stosowane w ortopedii. W odróżnieniu od metalowych płytek stabilizujących kości po złamaniach, nie zaburzają one zdjęć rentgenowskich. Dzięki temu będzie można przyspieszyć leczenie złamań kończyn.

Na Uniwersytecie Warszawskim trwają badania dotyczące wpływu osobowości ryb na przetrwanie. Naukowcy chcą się dowiedzieć w jaki sposób stres wpływa na zachowanie i dlaczego tak istotna jest współpraca ryb by przetrwać.

Za nami 28. Piknik Naukowy Polskiego Radia i Centrum Nauki Kopernik. W trójkowym "Pikniku Naukowym" opowiadamy o humanoidalnym robocie Ami. To jeden z najlepszych androidow na świecie, z zaawansowana sztuczna inteligencją. Robot Ami fascynuje i przeraża, z pewności nie pozostawia nikogo obojętnego na tego typu wynalazki.

W "Pikniku Naukowym" opowiadamy o tłumaczeniach średniowiecznych tekstów z Etiopii. Warszawski filolog tłumaczy teksty z martwego już języka gyyz na angielski, a w przyszłości również polski. Dzięki jego pracy możemy się dowiedzieć o przenikaniu kultury i religii chrześcijańskiej i muzułmańskiej.

Można ją spotkać w wielu polskich lasach, ale mało kto zwraca na nią uwagę. Mrówka ćmawa jest typowym aktorem drugiego planu, bez którego trudno byłoby się nam jednak obyć. Z jednej strony, agresywna i nieugięta wobec wrogów, z drugiej bywa zaskakująco czuła i troskliwa. Nade wszystko zaś utrzymuje las w stanie naturalnej równowagi. Od kilku lat badania na temat życia mrówek ćmawych prowadzą botanicy z Uniwersytetu Warszawskiego.

Opowiadamy o prehistorycznym gadzie, który osiągnął niespotykane u innych zwierząt proporcje. Miał  ponad 6-metrową szyję co stanowiło niemal połowę długości jego ciała. Kości gada znajdowano w Chinach i Azji Centralnej. Jednak najwięcej znajduje się w Polsce w powiecie tarnowskim. Polscy paleontolodzy opisali fenomen zwierzęcia i wyjaśnili zagadkę jego nietypowej budowy oraz sposoby w jaki się wykształciła.

Jak brzmi Wszechświat? Czym są fale grawitacyjne i dlaczego nazywamy je "dźwiękiem Wszechświata”? Właśnie trwa kolejna seria obserwacji fal grawitacyjnych. Biorą w niej udział naukowcy z Uniwersytetu Warszawskiego.

Wynalazek naukowców z Politechniki Lubelskiej sprawi, że samochody będą lżejsze. To wszystko za sprawą nowej konstrukcji sprężyn, wykonanych z materiałów kompozytowych, stosowanych w zawieszeniu pojazdów. To może mieć znaczący wpływ na zasięg pojazdów elektrycznych.

Na Politechnice Lubelskiej naukowcy wraz z medykami pracują nad specjalną membraną która pomoże pacjentom z wadą słuchu. Czy ten wynalazek może zrewolucjonizować polską audiologię?

Dziennik, który jest źródłem bogatej wiedzy o zwyczajach i zachowaniach mieszkańców Elbląga pochodzi z pierwszej połowy XIX w. Liczy niemal 200 stron. Nieznana autorka opisuje w nim codzienne życie w tym mieście w latach 1825-1830. Dużo miejsca poświęca kulinariom, szczegółowo opisując poszczególne posiłki.

W jaki sposób nasi przodkowie tłumaczyli obecność głazów narzutowych? Dużych fragmentów skał, które naniósł na teren Polski i pozostawił po sobie lądolód, obecny tu wiele tysięcy lat temu. Dla niektórych były to pozostałości po olbrzymach lub diabłach. Ich historię zarówno naukową jak i w podaniach ludowych prześledził etnolog - dr Robert Piotrowski z Uniwersytetu Gdańskiego.

Niejedna osoba, przebywając w towarzystwie, za punkt honoru obiera wywołanie uśmiechu na twarzach innych. Dowcipkowanie niekoniecznie jednak musi wynikać z poczucia humoru. Czasami żarty mogą być elementem strategii. Badania w tym zakresie prowadzi dr Agnieszka Fanslau z Zakładu Psychologii Społecznej Uniwersytetu Gdańskiego.

Niejedna osoba, przebywając w towarzystwie, za punkt honoru obiera wywołanie uśmiechu na twarzach innych. Dowcipkowanie niekoniecznie jednak musi wynikać z poczucia humoru. Czasami żarty mogą być elementem strategii. Badania w tym zakresie prowadzi dr Agnieszka Fanslau z Zakładu Psychologii Społecznej Uniwersytetu Gdańskiego.

Na Politechnice Lubelskiej opracowano biodegradowalną folię, która może przyczynić się do rozwiązania problemu plastikowych torebek i zanieczyszczenia środowiska. Wstępne opinie na temat tego wynalazku są niezwykle obiecujące.

Chemicy z Uniwersytet Warszawskiego, we współpracy z Muzeum Narodowym w Warszawie, opracowali nową metodę renowacji obrazów malowanych na płótnie. Zastosowanie tej metody może uratować życie wielu dzieł sztuki.

Polskie badaczki analizują inkaskie pielgrzymki na wulkaniczne szczyty. Na zboczach andyjskich wulkanów Inkowie wznosili budowle zwane tambos, które były czymś więcej niż zwykłymi schronieniami. Przystanki te odgrywały kluczową rolę w pielgrzymkach ku świętym szczytom, gdzie składano ofiary bogom.

Polska historyczka sztuki przedstawiała nową interpretacją malowideł z katedry w Faras w Sudanie. Zgodnie z jej analizą malowidła przedstawiają sceny z dzieciństwa Marii, nie zaś apostołów czy Jezusa. To nowe odczytanie dzieł pochodzących ze średniowiecznej katedry, które wnosi świeży wgląd w badania archeologiczne początków chrześcijaństwa w Afryce.

W dobie błyskawicznej komunikacji i wszechobecnych emotikonów formułowanie logicznych, spójnych wypowiedzi staje się coraz większym wyzwaniem, zwłaszcza dla młodego pokolenia. Dlaczego tak się dzieje i co tracimy, gdy zatracamy umiejętność poprawnego pisania?

Naukowcy z Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego opracowali prototyp elektrolizera do produkcji wodoru na bazie odpadów chemicznych. Jest on ekologiczny i znacznie tańszy od dotychczas stosowanych elektrolizerów.

Behawioryści z Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu badali dźwięki wydawane przez kukułki. Okazało się, że zmiany w strukturze głosu i śpiewu ptaków mogą być związane z zanieczyszczeniem środowiska.

Gdzie trafi plastikowa butelka, wyrzucona na brzegu rzeki i porwana przez wodny nurt? Kiedy może dotrzeć do morza i w którym miejscu takie śmieci się gromadzą? Nad modelem przemieszczania się plastikowych śmieci w rzekach pracują naukowcy z Politechniki Gdańskiej.

Na Politechnice Lubelskiej powstaje dron do zadań specjalnych. Nie będzie miał silnika, ale mimo to będzie latał i to w dodatku bezgłośnie. To wszystko dzięki naelektryzowanemu powietrzu. Prace nad jego konstrukcją mają potrwać jeszcze dwa lata.

Najnowsze badania kości znalezionych w Jaskini Maszyckiej w Małopolsce wskazują, że zamieszkujący ją 18 tys. lat temu ludzie praktykowali kanibalizm.

O Marii Skłodowskiej-Curie słyszał chyba każdy, ale czy nazwiska Będzisławska, Marić, Hirszfeldowa, Lawrence czy Kielan-Jaworska coś komuś mówią? Każda z nich ma swój wkład w rozwój nauki i cywilizacji, zostały jednak zapomniane, bądź specjalnie pominięte. Czas to zmienić!

Politechnika Lubelska jako pierwsza uczelnia w Polsce zbudowała magazyn energii zdolny do obsługi i bilansowania energetycznego jej budynków. Dzięki niemu uczelnia stała się bardziej ekologiczna, a i ekonomicznie to się opłaca.

Choć wyspa Lukovac jest raczej niewielka i obecnie nikt tam nie mieszka, to jednak ma bogatą historię i skrywa wiele tajemnic. Podczas prac archeologicznych znaleziono tam artefakty z VI wieku naszej ery.

Architekci z Politechniki Warszawskiej pracują nad opracowaniem metody wykorzystania piasku morskiego do produkcji betonu. Tak wytworzony beton ma być równie trwały, jak ten produkowany tradycyjnymi metodami.

Sztuczna inteligencja nie ma ukrytych zamiarów, nie kłamie, nie oszukuje ani nie gra emocjami. A kiedy prosimy ją o informacje lub pomoc, daje dokładnie to, czego potrzebujemy, bez żadnych zobowiązań. Ale czy na pewno?

Zespół naukowców z Politechniki Warszawskiej stara się znaleźć odpowiedź na dwa pytania: Jak i kiedy na Marsie wyrośnie pierwsza roślina? W jaki sposób stworzyć na tak wymagającej planecie warunki do życia? Perspektywy czasowe nie są tak odległe, bo według szacunków naukowców może to się wydarzyć za trzy pokolenia.

Należąca do Europejskiej Agencji Kosmicznej sonda Gaia od 11 lat skanuje Drogę Mleczną. Dzięki informacjom, które przez ten czas dostarczyła, naukowcom udało się zrobić dokładną mapę nieba i wyjaśnić część tajemnic naszej galaktyki. Misja sondy powoli dobiega jednak końca.

W kenijskiej wsi z nieba niespodziewanie spadł 500-kilogramowy metalowy pierścień.  Jak się okazało, był to fragment rakiety kosmicznej, który uszkodził chatę, ale na szczęście nikomu nic nie zrobił. Czy grozi nam deszcz takich kosmicznych śmieci?

Strach przed pająkami, otwartą przestrzenią albo lęk wysokości. Jak sobie z nimi poradzić, by nie utrudniały nam życia codziennego? Z pomocą przychodzi wirtualna rzeczywistość, która może być skuteczna w leczeniu różnego rodzaju fobii. Wystarczy przenieść się do wirtualnego świata i tam zmierzyć ze swoimi lękami.

Naukowcy z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu opracowali innowacyjną szklarnię, czy też cieplarnię bąbelkową, która nie tylko zapewnia wzrost plonów, ale zarazem zmniejsza zużycie energii i emisję zanieczyszczeń.

Sektor wydobywczy to bardzo ważna gałąź gospodarki. Generuje kilka procent polskiego PKB, zatrudnia 80 tysięcy ludzi i jest jedną ze strategicznych branż. Jest jednak tematem dyskusji związanych z zieloną transformacją i ekologią. W górnictwie niezbędne są zmiany. Jakie mają być te kopalnie przyszłości i czym mogą się różnić od funkcjonujących obecnie? Audycja powstała we współpracy z Siecią Badawczą Łukasiewicz - nauka dla biznesu, nauka dla społeczeństwa.

Jakie będą domy przyszłości? Wcale nie będą musiały kształtem przypominać prostopadłościanów. Już wkrótce budownictwo przeżyje niemałą rewolucję. Druk 3D daje możliwości budowania brył o kształtach, jakie tylko sobie wymarzymy i zaprojektujemy. Audycja powstała we współpracy z Siecią Badawczą Łukasiewicz - nauka dla biznesu, nauka dla społeczeństwa.

Spadek skupienia, spłycone reakcje emocjonalne, ciągłe poszukiwanie nowych bodźców - to problemy, z którymi spotykamy się podejmując się zadań wymagających dzielenia uwagi. Czy da się jakoś zwiększyć naszą podzielność uwagi?

Frytki z mango, chipsy truskawkowe lub batoniki jabłkowe - liofilizowane produkty coraz częściej goszczą na naszych stołach. Żywność liofilizowana jest smaczna i zdrowa, bo specjalny sposób jej konserwowania zachowuje wiele wartości odżywczych. Audycja powstała we współpracy z Siecią Badawczą Łukasiewicz - nauka dla biznesu, nauka dla społeczeństwa.

Ludzkość marzy o autonomicznych pojazdach od dziesięcioleci, a nawet od stuleci. Na początku były to futurystyczne wizje, z czasem nabierały jednak realnych kształtów. Miejscem na mapie Polski, gdzie marzenie stają się rzeczywistością jest Sieć Badawcza Łukasiewicz - Przemysłowy Instytut Motoryzacji (Łukasiewicz - PIMOT). Audycja powstała we współpracy z Siecią Badawczą Łukasiewicz - nauka dla biznesu, nauka dla społeczeństwa.

Niby jest ich wciąż dużo, ale jednak mniej. Wyniki liczenia bocianów, które odbywają się w Europie raz na 10 lat, wykazują, że w Polsce populacja gatunku zmniejszyła się o 10 procent. Tymczasem na Zachodzie są kraje, w których bocianów... przybywa. Dlaczego u nas jest inaczej?

Aż 81,7 procent ciepła i 70 procent energii elektrycznej w naszym kraju, pozyskiwane jest ze spalania paliw węglowych. Tylko 2,9 procent ciepła oraz 5 procent energii elektrycznej, produkowane jest z biomasy. Czy latawce typu kite oraz odpadki pozostałe po zbiorze kukurydzy mogą stać się nowymi źródłami energii?

Już od XIX wieku naukowcy badali tatrzańskie jaskinie w poszukiwaniu śladów działalności praczłowieka. Udało się je znaleźć dopiero w XXI wieku. W jednej z jaskiń na terenie Słowacji znaleziono ślady myśliwych sprzed ok. 15 tysięcy lat. Ówcześni myśliwi polowali m.in. na... koziorożce alpejskie i tarpany.

Podczas wykopalisk na starym cmentarzysku we wsi Pień odkryto grób Zosi - młodej kobiety, która mogła być posądzana o to, że była strzygą. Świadczą o tym znalezione w grobie sierp oraz kłódka. Miały spowodować, żeby kobieta nie powstała z grobu.

Studenci Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy skonstruowali robota przypominającego meduzę, który określa właściwości wody. Wynalazek był już testowany na najgłębszym basenie w Europie. Posłuży m.in. do badania zanieczyszczenia polskich rzek i jezior.  W przyszłości ma znaleźć zastosowanie także do oceny jakości wód mórz i oceanów.

W styczniu 2025 roku polscy archeolodzy z Instytutu Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych Polskiej Akademii Nauk (IKŚiO PAN) zbadają grób faraona Szepseskafa, znajdujący się na terenie starożytnej nekropolii Sakkara w pobliżu Kairu. Eksploracja ta jest częścią misji "Mastaba Faraona" we współpracy z Fundacją Umbra Orientis.

Uczenie nie powinno przebiegać ani łatwo, ani szybko - tak uważają polscy naukowcy, którzy badali tę kwestię. Więc jeśli widzisz ogłoszenie, że będzie "łatwo i szybko", to się zastanów.

Obrazy, które oglądamy w mediach społecznościowych i na stronach internetowych, wywierają znaczący wpływ na sposób postrzegania świata. A wszystko zależy od "karmienia" algorytmów AI odpowiednimi treściami. Jak będzie wyglądać przyszłość tworzenia treści w przestrzeni cyfrowej? Jakie wyzwania stoją przed modelami językowymi?

Poruszając skrzydłami, pszczoły wydają różne dźwięki i w ten sposób komunikują się między sobą. Wiele nowych informacji na temat zachowania pszczół dostarczyły badania polegające na "podsłuchiwaniu" i "podglądaniu" tych pożytecznych owadów.

W Międzynarodowym Centrum Badań Oka ICTER, które jest częścią Instytutu Chemii Fizycznej Polskiej Akademii Nauk, opracowano nową, przełomową technologię badania oczu.

Jest mały, zwinny i doskonale adaptuje się do środowiska, w którym się porusza: tak jak jaszczurka, od której wziął nazwę. Oto charakterystyka pojazdu "Lizard", który ma pomóc w poruszaniu się osobom z niepełnosprawnościami.

Jest mały, zwinny i doskonale adaptuje się do środowiska, w którym się porusza: tak jak jaszczurka, od której wziął nazwę. Oto charakterystyka pojazdu "Lizard", który ma pomóc w poruszaniu się osobom z niepełnosprawnościami.

W "Pikniku Naukowym" rozmawialiśmy o najsłynniejszym posągu świata antycznego Egiptu, czyli... o Sfinksie.

Sztuczna inteligencja wykorzystana w projekcie naukowców z Politechniki Wrocławskiej. Inteligentna proteza dłoni jeszcze w tym roku będzie testowana przez pacjentów.

W kolejnym odcinku "Pikniku Naukowego" Monika Suszek zajęła się tematem genetycznie modyfikowanych bakterii, które mogą być przydatne dla człowieka.

Tydzień Noblowski rozpoczęty - Victor Ambros i Gary Ruvkun zostali laureatami nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny za odkrycie roli mikro RNA. W Pikniku Naukowym przypomnieliśmy historię Nagrody Nobla oraz sylwetkę jej fundatora.

Drukarki 3D nie są już nowością i coraz częściej wykorzystuje się je do produkcji różnego rodzaju mniej lub bardziej skomplikowanych konstrukcji. Jak rysuje się przyszłość drukarek 3D? O tym w trójkowym cyklu Piknik Naukowy.

Żyjemy w świecie, w którym podziały, i to bardzo radykalne, są na porządku dziennym. Często zwykła różnica zdań staje się punktem wyjścia do dramatycznej polaryzacji i podziałów. Dlaczego tak się dzieje?

W czasie prania z odzieży może uwolnić się nawet 50 tys. mikrowłókien. Szczególnie dużo jest ich uwalnianych podczas prania odzieży z popularnego "polaru", czyli materiałów poliestrowych. Aby temu zapobiec inżynierowie ze Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego opracowali biodegradowalny filtr, który mógłby wychwytywać mikrocząsteczki poliestru z wody.

Jak pokazują badania dr Anny Turner z PAN, większość użytkowników Internetu jest przekonana, że ich telefony podsłuchują rozmowy, które następnie są wykorzystywane do personalizowania reklam. Jak to możliwe i czy możemy coś na to poradzić? Szczegóły w "Pikniku Naukowym".