Sakatat Hariç Her Şey

Kalsiyum deyince akla sadece süt geliyorsa bu bölüm tam size göre. Kalsiyumun en iyi 10 besinsel kaynağını tek tek konuşuyoruz ve ‘kalsiyum alıyorum ama neden işe yaramıyor?’ sorusunun cevabı olan emilim sırlarına giriyoruz: D vitaminiyle ilişki, fazla tuz/kafein etkisi, bazı besin bileşenlerinin (oksalat/fitat) emilimi azaltması ve günlük hayatta yapılan yaygın hatalar. Bölüm sonunda, kendi rutininize uyarlayabileceğiniz pratik bir kalsiyum planı çıkarabileceksiniz.
Not: İçerik bilgilendirme amaçlıdır; kişisel tıbbi öneri yerine geçmez.

Kenevir “doğal” olduğu için masum mu, yoksa tıbbi vaatlerin gölgesinde görünmeyen riskler mi var? Bu bölümde CBD–THC ayrımını, potansiyel tıbbi kullanım alanlarını (ağrı, epilepsi, kemoterapiye bağlı bulantı vb.) ve kanıt düzeylerini tartışıyoruz. Aynı zamanda bağımlılık potansiyeli, anksiyete/psikoz riski, bilişsel performans ve genç beyinde etkiler, araç kullanımı, kalp-damar etkileri, hiperemez sendromu (CHS), doz–saflık–ürün standardizasyonu ve ilaç etkileşimleri (CYP450) gibi kritik başlıklara bakıyoruz. Endüstriyel kenevir ile rekreasyonel kullanım farklarını, etiket okuma ve güven...

Dondurulmuş = sağlıksız” klişesi doğru mu? Bu bölümde dondurmanın besin değerine etkisini, koruyucu (konservan) efsanesini ve meşhur “lapalaşma” sorununu konuşuyoruz. Hangi gıdalar dondurulmaya daha uygun, hangilerinde doku ve lezzet kaybı artıyor? Markette etiket okurken nelere bakmalı, evde nasıl dondurup çözdürmeli, bir kez daha dondurulur mu? Gıdayı israf etmeden, güvenli ve lezzetli tutmak için pratik, bilim temelli öneriler paylaşıyorum.

Öne çıkanlar:

Şok dondurma vs. ev tipi dondurma: besin kaybı ve doku farkı

Koruyucu efsanesi: Dondurulmuş üründe neden ek koruyucuya çoğu zaman gerek...

Avokadoyu hepimiz “sağlıklı” etiketiyle sevdik. Peki bu popüler meyvenin çevreye faturası ne? Bu bölümde avokadonun su ayak izini, ormansızlaşma ve monokültür risklerini, üretim bölgelerinde ortaya çıkan sosyo-ekonomik baskıları ve karbon maliyetini konuşuyoruz. Tabağımızdaki “yeşil”in her zaman sürdürülebilir olmadığını veriler ve örneklerle tartışıyor; yerel ve mevsimsel alternatifleri, pratik ikame önerilerini ve alışveriş ipuçlarını paylaşıyorum.

Öne çıkanlar:

Su kullanımı ve “yeşil” imajın çelişkisi

Ormansızlaşma, biyoçeşitlilik ve tedarik riskleri

“Süper gıda” söyleminin k...

Bu bölümde Doç. Dr. Sedat Arslan’ın literatüre kazandırdığı bir kavramı konuşuyoruz: “Sedatik Açlık.” Yani yemek yemenin keyiften çıkıp “görev”e dönüştüğü, alışkanlık, sosyal baskı, yoğun tempo ya da duygusal yüklerle tetiklenen durumlar.
Peki Sedatik Açlığı nasıl tanırız? Hızlı belirtiler: tadı fark etmeden yemek, “yemeliyim” iç sesi, saati bekleyip otomatik yemek, doygunluk sinyallerini kaçırmak.
Bölümde; hedonik–homeostatik dengeyi, kısa bir öz-değerlendirme kontrol listesini ve pratik çözümleri (farkındalıklı lokma, 0–10 açlık ölçeği, çevresel tetikleyici düzenlemesi, esnek öğün planlama) payla...

“Sedat Arslan’la Sakatat Hariç Her Şey”in bu bölümünde, Prof. Dr. Ayşe Baysal’ın yaşam öyküsünü, Türkiye’de beslenme ve diyetetik bilimine öncülük eden çalışmalarını ve ardında bıraktığı güçlü mirası ele alıyorum. Kökleri, kırılma anları, yetiştirdiği kuşaklar, toplum sağlığına bakışı ve genç diyetisyenlere ilham veren çalışma disiplini… Ayşe Hoca’nın vizyonundan çıkarılacak dersleri, kendi saha deneyimlerimle birleştirerek sade, bilge ve uygulanabilir bir çerçevede paylaşıyorum.

Antibiyotik direnci yükseliyor. Neyi yanlış yapıyoruz ve hâlâ neleri düzeltebiliriz? Korku değil, çözüm konuşuyoruz.

Sakatat Hariç Her Şey’de bu bölümde antibiyotik direncini masaya yatırıyoruz: neden “sessiz pandemi” deniyor, yanlış/erken kesilen tedaviler nasıl direnç yaratıyor, tarım ve atık suların görünmeyen etkisi ne? Akılcı antibiyotik kullanımı ve antimikrobiyal yönetimin (doğru ilaç, doğru doz, doğru süre, daraltma) pratik adımlarını; hasta, klinisyen ve politika yapıcılar için uygulanabilir kontrol listelerini paylaşıyoruz. Korkutmadan, veriye dayalı ve çözüm...

Kuduz %100 ölümcül ama %100 önlenebilir. Bu bölümde ısırık sonrası ilk yardım, aşı–immünoglobulin, mitler ve sahada güvenli davranışları konuşuyoruz.

“Sakatat hariç her şey”in bu bölümünde kuduzu tıbbi gerçekleriyle ve sahadan pratiklerle ele alıyoruz. Neden hâlâ hayatî bir halk sağlığı sorunu? Isırıldığınızda ilk dakikalarda ne yapmalısınız? (En az 15 dakika sabun–su ile yıkama, hızla sağlık kuruluşuna başvuru, gerekirse aşı/immünoglobulin.) Evcil hayvan aşıları, sokak hayvanlarıyla güvenli temas, mitler vs. gerçekler, çocuklarda v...

Tereyağı mı yoksa margarin mi daha sağlıklı? Bu bölümde, iki popüler yağ kaynağını bilimsel veriler ışığında inceliyoruz. Beslenme ve sağlık üzerindeki etkilerinden çevresel boyutuna kadar geniş bir perspektifle ele aldığımız bu tartışmada, hangi seçimin sizin için daha doğru olduğuna dair ipuçları bulacaksınız. Bilimsel araştırmalar, sağlık trendleri ve çevresel etkiler üzerinden bilinçli tercihler yapmanıza yardımcı olacak bilgiler sunuyoruz.

Filtre kahveden enerji içeceklerine, günlük yaşantımızın vazgeçilmezi haline gelen kafein... Ama ne kadar masum? Bu bölümde, kafeinin zihinsel performansa etkilerinden kalp sağlığına, bağımlılık riskinden uyku kalitesine kadar tüm yönlerini bilimsel verilerle ele alıyoruz. Kafeinle ilişkinizi gözden geçirmeye hazır mısınız?

ChatGPT, diyet yazabilir mi? Beslenme önerilerini artık makineler mi yapacak?

Bu bölümde Doç. Dr. Sedat Arslan, yapay zekânın beslenme bilimi ve diyetetik pratiğine etkilerini ele alıyor.

AI ile kişiselleştirilmiş diyet mümkün mü?

Diyetisyenlerin rolü teknolojiyle nasıl dönüşüyor?

Veri temelli beslenme önerileri sağlıklı mı, riskli mi?

Geleceğin beslenme yaklaşımlarını merak edenler için hem düşündüren hem de ilham veren bir bölüm.

Yumurtadan korkmalı mıyız? Her kolesterol kötüdür demek doğru mu?

Bu bölümde Doç. Dr. Sedat Arslan, kolesterol hakkında kafanızı karıştıran sorulara bilimsel ama anlaşılır yanıtlar veriyor.

LDL ve HDL kolesterol ne anlama gelir?

Kolesterol düşürücü diyetler ne kadar işe yarar?

Beslenmeyle kolesterol düzeyleri nasıl yönetilir?

Kalp sağlığınızı korumak ve kolesterol hakkındaki efsaneleri gerçeğinden ayırmak istiyorsanız bu bölümü mutlaka dinleyin.

Alkolle antibiyotik birlikte alınır mı? Karaciğerimiz bu yükle nasıl başa çıkar? Tıp dünyasında sıkça tartışılan bu konuyu sade ve bilimsel bir dille ele alıyoruz. Yanlış bilinenleri düzeltiyor, doğruyu bilimle açıklıyoruz. Bu bölümde hem sağlığınızı hem de merakınızı besleyecek bilgiler bulacaksınız.

Bazı sebzeler sağlığa zararlı olabilir mi? Oksalatlar neden böbrek taşı riskini artırıyor? “Sebzeler Zararlı mı?” sorusunu bu bölümde bilimsel olarak masaya yatırıyoruz. Ispanaktan bademe, yeşil smoothielerden çikolataya kadar birçok besinde bulunan oksalatlar hakkında doğru bilinen yanlışları konuşuyoruz.

Beslenmenizi düzenlerken oksalat içeriğini nasıl dengeleyebilirsiniz? Kimler dikkat etmeli? Oksalatların böbrek taşı oluşumuyla nasıl bağlantılı olduğunu ve riski azaltmak için pratik önerileri bu bölümde bulabilirsiniz.

🧠 Bilimsel, sade ve anlaşılır anlatımı kaçırmayın!

Güzellik sadece dıştan sürülenlerle mi olur? Ya da beslenme gerçekten cildinizi ve saçınızı etkiler mi?

Bu bölümde Doç. Dr. Sedat Arslan, beslenme ile cilt ve saç sağlığı arasındaki ilişkiyi bilimsel verilerle açıklıyor.

Cildin elastikiyetini ve parlaklığını artıran besinler

Saç dökülmesini azaltan vitamin ve mineraller

Kollajen, biotin, omega-3, çinko ve daha fazlası

İçten dışa güzelliğin sırrını merak ediyorsanız, bu bölümü kaçırmayın!

Tansiyonunuz yüksek mi? İlaç dışında doğal çözümler arıyorsanız bu bölüm tam size göre!

Doç. Dr. Sedat Arslan, kan basıncını dengelemeye yardımcı 10 besini, bilimsel dayanaklarıyla birlikte anlatıyor.

Hangi meyve veya sebzeler doğal tansiyon düşürücü etki gösterir?

Tuz yerine ne kullanılabilir?

Magnezyum, potasyum gibi minerallerin rolü nedir?

Doğru yiyeceklerle kan basıncınızı doğal yollarla nasıl kontrol altına alabileceğinizi keşfetmek için dinlemeye başlayın.

Herkes “protein al” diyor… Peki ne kadar? Herkes için aynı mı? Fazlası gerçekten böbreklere zarar mı verir?

Bu bölümde Doç. Dr. Sedat Arslan, vücudun protein ihtiyacını ve bu ihtiyacın:

Yaşa, kiloya ve fiziksel aktiviteye göre nasıl değiştiğini

Bitkisel ve hayvansal proteinler arasındaki farkları

Popüler protein mitlerini
sade, anlaşılır ve bilimsel bir bakış açısıyla açıklıyor.

Kas yapanlar, diyet yapanlar, ya da sadece “ne yiyorum ben?” diyenler için vazgeçilmez bir bölüm!

Aynaya baktığınızda gördüğünüz yaş ile hücrelerinizin yaşadığı gerçeklik aynı olmayabilir...

Bu bölümde Doç. Dr. Sedat Arslan, biyolojik yaş kavramını sade ve bilimsel bir dille ele alıyor.

🔹 Kronolojik yaş ile biyolojik yaş arasındaki fark nedir?
🔹 Hücresel yaşlanmayı hızlandıran ve yavaşlatan faktörler nelerdir?
🔹 Beslenme, uyku, stres, fiziksel aktivite ve daha fazlası yaşlanmayı nasıl etkiler?

Genç kalmanın sırlarını bilimsel temellere dayandırarak arıyorsanız, bu bölüm tam size göre!

🎧 Biyolojik yaşınızı “geri almak” için i

GLP-1... Son zamanların en çok konuşulan hormonlarından biri.
Ama onu sadece iğnelerle değil, doğal yollarla da artırmak mümkün olabilir mi?

Bu bölümde Doç. Dr. Sedat Arslan, GLP-1’in:

İştah kontrolündeki rolünü

Kan şekeri ve kilo yönetimi üzerindeki etkisini

Ve beslenme, uyku, egzersiz gibi faktörlerle nasıl doğal şekilde desteklenebileceğini
sade ve bilimsel bir dille anlatıyor.

GLP-1 hakkında bilmeniz gereken her şey bu bölümde sizi bekliyor.

Japonya'dan Sardunya'ya, Kosta Rika'dan Yunanistan'a kadar dünyanın en uzun yaşayan insanları nerede yaşıyor, ne yiyor, nasıl düşünüyor?

Bu bölümde Doç. Dr. Sedat Arslan, “Mavi Bölgeler” (Blue Zones) olarak adlandırılan bu özel coğrafyalarda insanların 100 yaşına kadar sağlıklı yaşamalarını sağlayan sırları anlatıyor.

Uzun yaşamın arkasındaki beslenme alışkanlıkları neler?

Günlük rutinlerde hangi farklar var?

Sosyal ilişkiler ve yaşam amacı neden bu kadar etkili?

Yaşam sürenizi uzatmak istiyorsanız, bu böl...

Tatilde hasta olmak kadar can sıkıcı bir şey yok... Özellikle de gününüzü tuvaletle paylaşmak zorundaysanız!

Bu bölümde Doç. Dr. Sedat Arslan, seyahat ishali olarak bilinen bu yaygın sorunu, bilimsel veriler ve pratik ipuçlarıyla ele alıyor:

Seyahat ishali nasıl oluşur?

Hangi ülkeler ve yiyecekler daha risklidir?

Yanınıza almanız gereken takviyeler ve koruyucu öneriler neler?

İshal başladıysa ne yemeli, ne yememeli?

Yurt dışına çıkmadan önce mutlaka dinlenmesi gereken, sağlık dolu bir bölüm!

Her gün bir tabletle daha sağlıklı olabilir miyiz?
Multivitaminler gerçekten ihtiyacımız olan şey mi, yoksa sadece bir pazarlama başarısı mı?

Bu bölümde Doç. Dr. Sedat Arslan, günlük multivitamin kullanımının arkasındaki bilimsel verileri sade bir dille değerlendiriyor.

Herkes multivitamin almalı mı?

Fazla vitamin almanın zararı var mı?

Hangi durumlarda gerçekten gereklidir?

Eczane raflarındaki renkli kutulara el atmadan önce bu bölümü mutlaka dinleyin.

Kreatin sadece kaslar için mi önemli?
Son yıllarda yapılan çalışmalar, bu popüler takviyenin beyin sağlığı ve özellikle depresyon belirtilerini azaltma potansiyelini gündeme taşıdı.

Bu bölümde Doç. Dr. Sedat Arslan, kreatinin:

Sinir sistemi üzerindeki etkilerini

Enerji metabolizmasıyla ilişkisini

Depresyonla bağlantılı mekanizmalarını
sade, anlaşılır ve bilimsel bir dille ele alıyor.

"Kreatin kullanmak sadece sporcular için mi?",
"Zihinsel sağlık üzerinde etkisi olabilir mi?" sorularına birlikte yanıt arıyoruz.

💡 Merak edenler, şüphe...

“Tatlıyı çok seviyorum ama sürekli yorgunum.”
“Diyet yapıyorum ama kilo veremiyorum.”

Bu cümleler size tanıdık geliyorsa, insülin direnci hakkında bilmeniz gerekenler olabilir.

Bu bölümde Doç. Dr. Sedat Arslan, insülin hormonunun nasıl çalıştığını, direncin nasıl geliştiğini ve özellikle beslenmenin bu süreçteki rolünü sade bir dille anlatıyor.

Hangi besinler insülin direncini artırır?

Düşük glisemik indeks gerçekten işe yarar mı?

Direnci kırmak için nasıl bir beslenme düzeni izlenmeli?

Bili...

Tartı normal, aynaya bakınca da fena değil... Ama Beden Kütle İndeksi seni “fazla kilolu” diyor!

Peki BKİ gerçekten sağlığımızı doğru mu yansıtıyor?

Bu bölümde Doç. Dr. Sedat Arslan, BKİ'nin ne ölçtüğünü, neyi ölçemediğini ve yeni nesil vücut analiz yöntemlerini anlatıyor. Kaslı ama “obez” çıkanlar bu bölümü kaçırmasın!

Son yıllarda her derde deva gibi sunulan zerdeçal gerçekten bu kadar etkili mi, yoksa biraz abartılıyor mu?

Bu bölümde Doç. Dr. Sedat Arslan, zerdeçalın içindeki kurkumin maddesini, antioksidan ve antiinflamatuvar etkilerini, ve bağışıklık sistemi üzerindeki rolünü bilimsel araştırmalar eşliğinde değerlendiriyor.

“Zerdeçalı herkes kullanmalı mı?”, “Emilimini artırmak için ne yapmak gerekir?”, “Hangi hastalıklarda etkili olabilir?” gibi merak edilen sorulara bilimsel ama anlaşılır cevaplar bu bölümde.

Kalp hastalıkları hâlâ dünyadaki en büyük ölüm sebebi.
Ama doğru yaşam tarzı seçimleriyle ömrümüze gerçekten 10 yıl ekleyebilir miyiz?

Bu bölümde Doç. Dr. Sedat Arslan, kardiyovasküler hastalık risk faktörlerini, beslenme ve yaşam tarzı değişikliklerinin etkilerini sade bir dille anlatıyor.

Sigaradan tuz tüketimine, hareketten stres yönetimine kadar:
Kalbinizin ömrünü uzatmak için neleri bilmeniz gerektiğini konuşuyoruz.

Yumurtayla ilgili kafalar karışık: Kolesterolü artırır mı, kalbe zararlı mı, yoksa en iyi protein kaynağı mı?

Bu bölümde Doç. Dr. Sedat Arslan, yumurtanın besin değeri, kolesterol üzerindeki etkileri ve günlük tüketim sınırları hakkında doğru bilinen yanlışları açıklıyor.

“Her gün yumurta yenir mi?”, “Sarı mı daha faydalı beyaz mı?”, “Kolesterol gerçekten korkulacak bir şey mi?” gibi merak edilen sorular bu bölümde bilimsel verilerle cevaplanıyor.

Kısa, net ve doyurucu bir bölüm seni bekliyor 🍳

Kalorisiz diye içtiğimiz tatlandırıcılı içecekler, gerçekten masum mu?

Bu bölümde Doç. Dr. Sedat Arslan, aspartam, sukraloz ve diğer yapay tatlandırıcıların kısırlık, bağırsak sağlığı, insülin dengesi ve hormonlar üzerindeki etkilerini bilimsel verilerle ele alıyor.

"Tatlandırıcılar hormonlarımızla oynuyor mu?", "Kısırlık riskini artırıyorlar mı?", "Ne kadar güvenliyiz?"

Tüm bu sorulara şeker tadında ama bilimsel bir bölümde birlikte cevap arıyoruz.

Her gün elimizden düşmeyen plastik şişeler, sadece su mu taşıyor?

Bu bölümde, plastik ambalajlarda bulunan BPA (Bisfenol A) gibi kimyasalların vücut hormonları üzerindeki etkilerini konuşuyoruz.

“Erkekleri feminenleştiriyor mu?”, “Testosteronu baskılıyor mu?”, “Kadınlar için risk var mı?” gibi çarpıcı soruları bilimsel verilerle ele alıyor, şehir efsaneleriyle gerçeği ayırıyoruz.

Doç. Dr. Sedat Arslan’la, hem bilgilendiren hem düşündüren bir bölüm:
Sağlıklı beslenmenin sadece tabağımızda değil, şişemizde de başladığını göstermek için buradayız.