Copernicus

Wyobraź sobie farmę na Marsie lub szklarnię na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Dr Paweł Jedynak, ekspert od fizjologii roślin, oprowadzi nas przez fascynującą dziedzinę astrobotaniki – od pionierskich eksperymentów Tichowa po współczesne wyzwania upraw pozaziemskich.Poznamy spektakularną historię projektu Biosfera 2 – wielkoskalowego eksperymentu, który miał stworzyć samowystarczalny ekosystem. Dowiemy się, dlaczego nastąpił dramatyczny spadek poziomu tlenu, co stało się z pszczołami i innymi zapylaczami w zamkniętym środowisku. Porozmawiamy też o głównych problemach związanych z uprawami roślin w kosmosie.Dr Paweł Jedynak pracuje w Zakładzie Fizjologii i Biochemii Roślin na Wydział Biochemii, Biofizyki i...

W tym odcinku podkastu prowadzonego przez dr. Mariusza Gogóla gości dr Justyna Gogola-Mruk, badaczka z Pracowni Fizjologii i Toksykologii Rozrodu w Instytucie Zoologii i Badań Biomedycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego. Rozmowa dotyczy drugiego najczęstszego nowotworu żeńskich narządów rodnych - nowotworu jajników. To również najgorzej rokujący z nowotworów ginekologicznych. Czym są nowotwory jajnika? Jak powstają? Jak wyglądają ich interakcje ze zdrowymi tkankami i komórkami? W jaki sposób szuka się nowych terapii tych nowotworów?Dofinansowano ze środków Ministerstwa Edukacji i Nauki z programu Społeczna Odpowiedzialność Nauki w ramach projektu „Nauka na

Człowieka rozumiemy dziś na dwa sposoby – potocznie i naukowo. Z jednej strony widzimy w nas samych osoby obdarzoną wolną wolą i świadomością, z drugiej zaś nauka opowiada nam o niewidzialnych dla nas procesach zachodzących w naszym mózgu. Jak pogodzić ze sobą te dwie, zdawałoby się, nieprzystające do siebie narracje? W ostatnim odcinku serii z pytaniem tym zmierzy się dr hab. Mateusz Hohol, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, kognitywista, kierownik Mathematical Cognition and Learning Lab, obecnie realizujący grant Narodowego Centrum Nauki pt. “Cognitive artifacts on various time scales: An integrative approach” (OPUS, nr 2021/43/B/HS1/02868).

<...

Każdego dnia opowiadamy na swój temat jakąś narrację. Co zawierają te opowieści i jakie spełniają funkcje? Czy pomagają nam one zrozumieć samych siebie? W czwartym odcinku serii na powyższe pytania odpowiada dr Jędrzej Grodniewicz, filozof, pracownik Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych, który realizuje obecnie grant SONATA 18 pt. „Terapeutyczne samorozumienie” fundowany przez Narodowe Centrum Nauki (nr 2022/47/D/HS1/00923).

Od setek lat ludzie snują i otaczają się najróżniejszymi narracjami: mitami, legendami i baśniami. We współczesnym świecie wciąż opowiadamy sobie historie – te o codziennym życiu albo o epickich przygodach – ale też próbujemy ni...

Trzeci odcinek naszej serii poświęcony jest tematyce narracji obecnych w nauce oraz pseudonauce, a także w teoriach spiskowych. Gość odcinka, dr Szymon Makuła z Uniwersytetu Śląskiego, zajmujący się logiką, metodologią badań oraz myśleniem krytycznym, rzuca światło na problem popularyzacji nauki, a także bierze na warsztat postępującą siłę pseudonauki oraz narracji spiskowych. Czyżby nauka była na straconej pozycji?

Od setek lat ludzie snują i otaczają się najróżniejszymi narracjami: mitami, legendami i baśniami. We współczesnym świecie wciąż opowiadamy sobie historie – te o codziennym życiu albo o epickich...

W drugim odcinku serii rozmawiamy o narracjach o i w grach komputerowych. Czym są „polskie gry wideo”? Co przyciąga graczy do historii przedstawionych na ekranie? Jak prowadzone są narracje w grach? Na te i inne pytania odpowiada dr hab. Tomasz Majkowski, kierownik Ośrodka Badań Groznawczych na Wydziale Polonistyki UJ oraz wiceprezes Digital Games Association, obecnie prowadzący badania w ramach grantu Narodowego Centrum Nauki pt. „Polskie gry wideo? Kultury grania i branża gier w kontekście narodowym” (OPUS 19, nr 2020/37/B/HS2/00169).

Od setek lat ludzie snują i otaczają się najróżniejszymi narracjami: mitami, l...

Co mają wspólnego Luke Skywalker, Czarna Wołga i gryzonie? Wygląda na to, że bardzo wiele! Pierwszy odcinek naszej serii podcastów poświęcony jest być może najbardziej pierwotnym z narracji, czyli mitom, których duch - zdaniem niektórych - przenika wszystkie znane nam opowieści. O pochodzeniu, strukturze oraz funkcjach mitu opowiada dr hab. Maciej Czeremski, pracownik Instytutu Religioznawstwa Uniwersytetu Jagiellońskiego, autor kilku pozycji poświęconych badaniom nad mitem (ostatnio, m.in., "Mit w umyśle", 2021).

Od setek lat ludzie snują i otaczają się najróżniejszymi narracjami: mitami, le...

Powszechna cyfryzacja ma wpływ na sztukę i pojęcia z nią związane, takie jak: piękno, artysta czy dzieło. Obecnie twórcze algorytmy i sposób zapisu prac za pomocą tokenów NFT stanowią nie lada wyzwanie dla tradycyjnych definicji tych pojęć. Czy jednak wirtualne galerie i zawarte w nich obrazy mogą wzbudzić takie same wrażenia estetyczne, jak tradycyjne obcowanie ze sztuką? O tym rozmawiamy z artystką NFT Adrianą Krawcewicz https://www.adrianaillustration.com/bio Głębiej, w świat sztuki cyfrowej zabierze nas Maksim Nikalayevich, ekspert od grafiki w firmie Exadel (https://exadel.com/). Wyjaśni podstawowe pojęcia z...

Potrzeba obcowania z pięknem to chleb powszedni kolekcjonerów, którzy realizują ją “za wszelką cenę”. Pasję kolekcjonowania, budowanie zbiorów i ich wpływ na kształtowanie trendów rozumie doskonale nasz kolejny gość, Pani Anna Muszyńska, kuratorka Spectra Art Space Fundacji Rodziny Staraków i Starak Collection. To właśnie pod jej bacznym okiem powstają wystawy oparte o kolekcję rodziny Staraków a także innowacyjne, przenikliwe projekty _SOON, w których przedstawione są pomysły młodych artystów, do 30 roku życia. Goszczący w studio obraz to “Marabut” autorstwa Adelajdy Kot Projekt powstał przy wsparciu: ArtInfo.pl, Ex...

W ostatnich latach rynek sztuki stał się jednym z najbardziej rozwijających się rynków inwestycyjnych. Czy spowodowała to potrzeba obcowania z pięknem, czy też może rynek ten jest niedocenionym sektorem? Jakimi prawami rządzi się rynek aukcyjny? Czy występują na nim uniwersalne trendy? Co wpływa na cenę dzieła? Czy wartości estetyczne mogą być wymierzone za pomocą pieniędzy? A także - czy piękno da się kupić? O tym porozmawiamy z Profesorem Wojciechem Szafrańskim Goszczący w studio obraz to “Marabut” autorstwa Adelajdy Kot Projekt powstał przy wsparciu: ArtInfo.pl, Exadel, Fundacja Rodziny Sta...

Dawniej pojęcie piękna należało do kanonu cnót moralnych a ideał człowieka oparty był o regułę kalos kagathos - piękny i dobry. Z kolei u Platona spotykamy piękno jako jedną z najwyższych wartości, które łączy się nie tylko z dobrem, ale także prawdą. Dlaczego piękno było tak ważne dla starożytnych greków? Czy dzisiaj jesteśmy w stanie zrozumieć antyczne ideały? O tym porozmawiamy z Profesorem Piotrem Augustyniakiem Goszczący w studio obraz to “Marabut” autorstwa Adelajdy Kot Projekt powstał przy wsparciu: ArtInfo.pl, Exadel, Fundacja Rodziny Starak...

Kolory i składniki potrzebne do ich stworzenia dziś pomagają nam w datowaniu obrazów, badania z zakresu optyki pozwalają zrozumieć procesy stojące za naszym postrzeganiem barw a konserwatorzy często korzystają z wiedzy ekspertów z zakresu chemii, aby przywrócić dziełom dawny blask. Czy na pewno widzimy to samo? Czy kolor różowy istnieje? Jak otoczenie naturalne wpływa na dzieła sztuki? Na te i inne pytania poszukamy odpowiedzi wraz z doktor Moniką Koperską Goszczący w studio obraz to “Marabut” autorstwa Adelajdy Kot Projekt powstał przy wsparciu: ArtInfo.pl, Exadel, Fundacja Rodziny Staraków, YES Dofinansowano ze ś...

Na pojęcie piękna wpływ miała historia, dana epoka i jej kultura, która określała kanon sztuki. Artyści jednak doskonale wiedzieli o tym, że najlepiej sprzedaje się kontrowersja i przekraczanie granic. Tematem odcinka będzie oparty o klasyczne reguły renesans i rewolucyjny manieryzm, oparcie o złotą proporcję a deformacja. Jak manieryzm wpłynął na przyjęte zasady renesansowej sztuki? Czy wraz ze zmianą estetyki zmienił się sposób postrzegania człowieka? W studio gościmy doktora Grzegorza Jankowicza Goszczący w studio obraz to “Marabut” autorstwa Adelajdy Kot Projekt powstał przy wsparciu: ArtInfo.pl, Exadel, F...

O tym, jak sztuka wpływa na człowieka a także jak komunikują się przez nią osoby zaburzone psychicznie rozmawiamy w czwartym odcinku. Dzięki sztuce potrafimy lepiej przedstawić uczucia i doświadczenia. Jednak, co jeśli nasze postrzeganie rzeczywistości jest zaburzone? Jak postrzegają świat osoby cierpiące na chorobę dwubiegunową albo schizofrenię? Jak interpretować prace tworzone przez artystów zaliczanych do nurtu art brut? Naszym gościem jest Profesor Dominika Dudek Goszczący w studio obraz to “Marabut” autorstwa Adelajdy Kot Projekt powstał przy wsparciu: ArtInfo.pl, Exadel, Fundacja Rodziny Staraków, YES Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzic...

Dzisiejszy ewolucjonizm w naukach humanistycznych opiera się o ponad stulecie badań nad zapoczątkowaną przez Darwina teorią. Nie jest to tylko język „kłów i pazurów” ale także najnowsze odkrycia z zakresu estetyki ewolucyjnej, która dowodzi, że piękno to pojęcie, które możemy rozumieć przez pryzmat rozwój człowieka jako gatunku. Jak ewolucja tłumaczy popularność Mona Lisy? Czy sztuka i piękno odegrały w antropogenezie istotną rolę? Na te i inne pytania postaramy się odpowiedzieć w rozmowie z Profesorem Jerzym Lutym Goszczący w studio obraz to “Marabut” autorstwa Adelajdy Kot Projekt powstał przy wsp...

Proces powstawania dzieł sztuki a także wszelkie formy artystycznego wyrazu od zawsze budziły zainteresowanie psychologów. Aktywna potrzeba przekształcania rzeczywistości i tworzenie artystycznych interpretacji towarzyszą nam od dziecka - malujemy, lepimy i rysujemy coś, co jest wyrazem naszej indywidualności. Dlaczego kreatywność jest dla nas niemalże naturalna? Co stoi za potrzebą tworzenia? Tymi zagadnieniami zajmuje się psychologia twórczości, o której opowie nasz gość, Profesor Edward Nęcka Goszczący w studio obraz to “Marabut” autorstwa Adelajdy Kot Projekt powstał przy wsparciu: ArtInfo.pl, Exadel, Fundacja Rodziny Staraków, YES Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dz...

To, jak sztuka oddziałuje na nasze ośrodki poznawcze jest tematem zainteresowania kognitywistów, zajmujących się zupełnie nowym obszarem badawczym - neuroestetyką. Od lat dziewięćdziesiątych naukowcy badają wpływ tych procesów na naszą estetyczną ocenę, biorąc pod lupę reakcje i funkcje ludzkiego mózgu. Czy tak abstrakcyjne pojęcia, jak piękno mogą mieć swój odpowiednik neuronalny? Czy możemy wyróżnić uniwersalne kryteria, które na poziomie biologii determinują, czy coś nam się podoba? O tym porozmawiamy z naszym gościem, Profesorem Włodzisławem Duchem Goszczący w studio obraz to “Marabut” autorstwa Adelajd...

Cześć, nazywam się Mariusz Gogól i zapraszam Cię do posłuchania podcastu z cyklu “Wokół Życia”. Tematem dzisiejszego odcinka jest teoria ewolucji Darwina.Jakie są główne założenia teorii? Czym różni się teoria od hipotezy? Czy na pewno dobrze rozumiemy, co oznaczają te terminy? Na te oraz inne pytania odpowiemy z naszym ekspertem - dr. Pawłem Jedynakiem z Zakładu Biochemii i Fizjologii Roślin WBBiB UJ.

W trakcie rozmowy wyjaśnimy, skąd w ogóle wiemy, że ewolucja zachodzi, jakie wzorce w przyrodzie i ich zmienność obserwowali naukowcy. Porozmawiamy też o ty...

Rozmowa z dr hab. Tomaszem Żuradzkim, prof. UJ (Interdyscyplinarne Centrum Etyki UJ) o bioetyce i

narzędziach wspierania interakcji między humanistyką, a nauki biomedycznymi.

Gość: dr hab. Tomasz Żuradzki, prof. UJ (Interdyscyplinarne Centrum Etyki UJ)

Prowadzący: adw. dr Karolina Mania (Katedra Zarządzania Strategicznego w Wydziale Zarządzania i

Komunikacji Społecznej UJ)

Dofinansowano ze środków Ministerstwa Edukacji i Nauki z programu Społeczna Odpowiedzialność

Nauki w ramach projektu „Nauka na żywo: wszechświat, życie, umysł". Kwota dofinansowania 540

200,00 zł, całko...

Rozmowa z Aleksandrem Kopyto (sekcja rakiet AGH Space Systems) o rozwoju polskiej branży

kosmicznej, eksploracji księżyca i przyszłości w obszarze technologii napędowych.

Gość: Aleksander Kopyto, AGH Space Systems.

Prowadzący: adw. dr Karolina Mania, adiunkt w Katedrze Zarządzania Strategicznego w Wydziale

Zarządzania i Komunikacji Społecznej UJ

Dofinansowano ze środków Ministerstwa Edukacji i Nauki z programu Społeczna Odpowiedzialność

Nauki w ramach projektu „Nauka na żywo: wszechświat, życie, umysł". Kwota dofinansowania 540

200,00 zł, całkowita...

Cześć, nazywam się Mariusz Gogól i zapraszam Cię do posłuchania podcastu z cyklu “Wokół Życia”. Tematem dzisiejszego odcinka są roślinne zapachy.

Czym jest zapach i jak powstaje? Jaka jest rola „wonnych cząsteczek” w świecie roślin? Czy można je wykorzystać w niekonwencjonalny sposób? To tylko niektóre pytania, które padną w rozmowie z dr. Pawłem Jedynakiem z Zakładu Biochemii i Fizjologii Roślin WBBiB UJ.

Posłuchacie także o metodach wydobywania zapachów z roślin, w tym również niekonwencjonalnym sposobie, który otrzymał nagrodę IG Nobla

Dr...

W tym odcinku rozmawiamy o tym od czego rozpoczęła się farmakoterapia depresji, gdzie jesteśmy teraz i czego możemy się spodziewać w przyszłości. Prowadząca: dr Kinga Wołoszyn-Hohol Gość: dr Bartłomiej Pochwat W tym cyklu dr Kinga Wołoszyn-Hohol rozmawia ze swoimi gośćmi o rozlicznych aspektach chorowania na zaburzenia psychiczne i ich leczenia. Dofinansowano ze środków Ministerstwa Edukacji i Nauki z programu Społeczna Odpowiedzialność Nauki w ramach projektu „Nauka na żywo: wszechświat, życie, umysł". Kwota dofinansowania 540 200,00 zł, całkowita wartość zadania 600 200 zł.

W tym odcinku rozmawiamy o fascynującej złożoności neurobiologii depresji. Prowadząca: dr Kinga Wołoszyn-Hohol Gość: dr Bartłomiej Pochwat W tym cyklu dr Kinga Wołoszyn-Hohol rozmawia ze swoimi gośćmi o rozlicznych aspektach chorowania na zaburzenia psychiczne i ich leczenia. Dofinansowano ze środków Ministerstwa Edukacji i Nauki z programu Społeczna Odpowiedzialność Nauki w ramach projektu „Nauka na żywo: wszechświat, życie, umysł". Kwota dofinansowania 540 200,00 zł, całkowita wartość zadania 600 200 zł.

W tym odcinku rozmawiamy o tym, co może być przyczyną lekooporności i jak można sobie z nią poradzić. Prowadząca: dr Kinga Wołoszyn-Hohol Gość: prof. Dominika Dudek W tym cyklu dr Kinga Wołoszyn-Hohol rozmawia ze swoimi gośćmi o rozlicznych aspektach chorowania na zaburzenia psychiczne i ich leczenia. Dofinansowano ze środków Ministerstwa Edukacji i Nauki z programu Społeczna Odpowiedzialność Nauki w ramach projektu „Nauka na żywo: wszechświat, życie, umysł". Kwota dofinansowania 540 200,00 zł, całkowita wartość zadania 600 200 zł.

Rozmowa z dr Kingą Zielińską (Małopolskie Centrum Biotechnologii UJ) o tym czym jest mikrobiom

jelitowy i ile możemy się dowiedzieć analizując jego stan.

Gość: dr Kinga Zielińska (Małopolskie Centrum Biotechnologii UJ)

Prowadzący: adw. dr Karolina Mania (Katedra Zarządzania Strategicznego w Wydziale Zarządzania i

Komunikacji Społecznej UJ)

Dofinansowano ze środków Ministerstwa Edukacji i Nauki z programu Społeczna Odpowiedzialność

Nauki w ramach projektu „Nauka na żywo: wszechświat, życie, umysł". Kwota dofinansowania 540

2...

Cześć, nazywam się Mariusz Gogól i zapraszam Cię do posłuchania podcastu z cyklu “Wokół Życia”. Tematem dzisiejszego odcinka są zioła, a dokładnie leki ziołowe.

Czy zioła są jedynie legendarnymi lekami z przeszłości, czy może nadal stanowią cenne źródło substancji aktywnych dla współczesnej nauki? Są nadzieją czy raczej problemem medycyny? A może granica jest trudna do postawienia? To tylko niektóre pytania, na które będę szukał odpowiedzi w rozmowie z naszą ekspertką – dr. hab. Agnieszką Zagórską z Katedry Chemii Farmaceutycznej CM UJ.

Podczas naszej rozmowy porozmawiamy t...

Rozmowa z dr hab, prof. UJ Markiem Czajkowskim (Katedra Bezpieczeństwa Narodowego, Wydział

Studiów Międzynarodowych i Politycznych UJ) o dotychczasowych regulacjach prawnych przestrzeni

kosmicznej i największych zagrożeniach i profitach jakie wynikają z jej dynamicznej eksploatacji. 

Gość: dr hab. Marek Czajkowski, prof. UJ (Katedra Bezpieczeństwa Narodowego, Wydział Studiów

Międzynarodowych i Politycznych UJ)

Prowadzący: adw. dr Karolina Mania (Katedra Zarządzania Strategicznego w Wydziale Zarządzania i

Komunikacji Społecznej UJ)

Dofinansowano ze środków Ministerstwa...

Cześć, nazywam się Mariusz Gogól i zapraszam Cię do posłuchania podcastu z cyklu “Wokół Życia”.  Tematem dzisiejszego odcinka są leki: ich tworzenie, działanie i bezpieczeństwo.

Czym są leki? Czy ich forma ma znaczenie? Dlaczego nie powinno się leków popijać sokiem grejpfrutowym? Jakich domowych leków nie należy z sobą mieszać? To tylko niektóre pytania, na które będę szukał odpowiedzi w rozmowie z naszą ekspertką – dr. hab. Agnieszką Zagórską z Katedry Chemii Farmaceutycznej CM UJ.

Ponadto porozmawiamy o procesie tworzenia leków, śledząc go od pomysłu,  po jego dostępność w aptekach...

Rozmowa z dr hab, prof. UJ Markiem Czajkowskim (Katedra Bezpieczeństwa Narodowego, Wydział

Studiów Międzynarodowych i Politycznych UJ) o historii eksploatacji przestrzeni kosmicznej, jej

społecznym wymiarze i aspektach bezpieczeństwa.

Gość: dr hab. Marek Czajkowski, prof. UJ (Katedra Bezpieczeństwa Narodowego, Wydział Studiów

Międzynarodowych i Politycznych UJ)

Prowadzący: adw. dr Karolina Mania (Katedra Zarządzania Strategicznego w Wydziale Zarządzania i

Komunikacji Społecznej UJ)

Dofinansowano ze środków Ministerstwa Edukacji i Nauki z programu Społecz...

Cześć, nazywam się Mariusz Gogól i zapraszam Cię do posłuchania podcastu z cyklu “Wokół Życia”. Tematem dzisiejszego odcinka są transgeniczne rośliny.

Jak wygląda materiał genetyczny zmodyfikowanej rośliny? Jakie geny najczęściej dodawane są do roślin? Które rośliny poddano takim zmianom i jakie były tego skutki? To tylko niektóre pytania, na które będę szukał odpowiedzi w rozmowie z naszym ekspertem – dr. Pawłem Jedynakiem z Zakładu Biochemii i Fizjologii Roślin WBBiB UJ.

W podcaście porozmawiamy też o technikach tworzenia roślin GMO i innych, bardziej “kontrowersyjny...

Cześć, nazywam się Mariusz Gogól i zapraszam Cię do posłuchania podcastu z cyklu “Wokół Życia”.  Tematem dzisiejszego odcinka są trucizny roślinne. Czym jest trucizna? Po co rośliny je produkują? Co jest najmocniejszą trucizną roślinną? Czy trucizny działają tak samo na wszystkie organizmy? To tylko niektóre pytania, na które będę szukał odpowiedzi w rozmowie z naszym ekspertem – dr. Pawłem Jedynakiem z Zakładu Biochemii i Fizjologii Roślin WBBiB UJ. Podczas naszych rozmów wyjaśnimy też, dlaczego, w kontekście trucizn, dawka ma tak istotne znaczenie oraz co się dzieje z człowiekiem po zjedzeniu toksy...

Cześć, nazywam się Mariusz Gogól i zapraszam Cię do posłuchania podcastu z cyklu “Wokół Życia”. Tematem dzisiejszego odcinka są podobieństwa i różnice między komórkami ludzi i bakterii. Jakie mamy podobieństwa biochemiczne? Czym się różnimy? Czy te podobieństwa i różnice możemy w jakiś sposób wykorzystać? To tylko niektóre pytania, na które będę szukał odpowiedzi w rozmowie z naszym ekspertem - dr. Mariuszem Madejem z Zakładu Mikrobiologii WBBiB UJ. W trakcie rozmowy porozmawiamy na temat ekspresji genów w mikroorganizmach, edycji genów metodą CRISPR/Cas oraz o antybiotykach. Poruszymy tak...

Rozmowa z Radosławem Rejmanem - członkiem zespołu AGH Space Systems. Z odcinka dowiecie się: 

*czym jest zespół AGH Space Systems 

*jak buduje się rakiety i łaziki marsjańskie

*jak wyglądają międzynarodowe naukowe konkursy eksperymentalne w przemyśle kosmicznym

*co wiemy o geologicznych uwarunkowaniach na Marsie

Gość: inż. Radosław Rejman, AGH Space Systems.

Prowadzący: adw. dr Karolina Mania, adiunkt w Katedrze Zarządzania Strategicznego w Wydziale Zarządzania i Komunikacji Społecznej UJ

Dofinansowano ze środków Ministerstwa Edukacji i Nauki z programu Społec...

Rozmowa z dr Magdą Kordon-Kiszala o komercjalizacji wyników badań i pracy nad narzędziami umożliwiającymi precyzyjną detekcję pęknięć DNA.

Gość: dr Magda Kordon-Kiszala (intoDNA)

Prowadzący: adw. dr Karolina Mania, adiunkt w Katedrze Zarządzania Strategicznego w Wydziale Zarządzania i Komunikacji Społecznej UJ

Dofinansowano ze środków Ministerstwa Edukacji i Nauki z programu Społeczna Odpowiedzialność Nauki w ramach projektu „Nauka na żywo: wszechświat, życie, umysł". Kwota dofinansowania 540 200,00 zł, całkowita wartość zadania 600 200 zł.

Rozmowa z dr hab. Michałem Krupińskim (Instytut Fizyki Jądrowej PAN) o inżynierii materiałowej i przyszłości rozwoju komputerów neuromorficznych i kwantowych.

Gość: dr hab. Michał Krupiński (Instytut Fizyki Jądrowej PAN)

Prowadzący: adw. dr Karolina Mania, adiunkt w Katedrze Zarządzania Strategicznego w Wydziale Zarządzania i Komunikacji Społecznej UJ

Dofinansowano ze środków Ministerstwa Edukacji i Nauki z programu Społeczna Odpowiedzialność Nauki w ramach projektu „Nauka na żywo: wszechświat, życie, umysł". Kwota dofinansowania 540 200,00 zł, całkowita wartość zadania 600 200 zł.

Rozmowa z prof. Sebastianem Szybką (Wydział Fizyki,Astronomii i Informatyki UJ, Obserwatorium Astronomiczne UJ) o matematyczności świata, relacji matematyki i fizyki i różnym rozumieniu znaczenia liczb w naszym życiu.

Gość: dr hab. Sebastian Szybka, prof. UJ, Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki UJ, Obserwatorium Astronomiczne UJ

Prowadzący: adw. dr Karolina Mania, adiunkt w Katedrze Zarządzania Strategicznego w Wydziale Zarządzania i Komunikacji Społecznej UJ

Dofinansowano ze środków Ministerstwa Edukacji i Nauki z programu Społeczna Odpowiedzialność Nauki w ramach projektu „Nauka na żywo: wszechświat, życie...

W kolejnym odcinku podcastu "Wszechświat" prof. Marek Jamrozy z Obserwatorium Astronomicznego UJ wyjaśnia czym są radiogalaktyki i czego dowiedzieliśmy się o promieniowaniu kosmicznym od kiedy odkryto je przeszło 100 lat temu. 

Gość: dr hab. Marek Jamrozy, prof. UJ, Obserwatorium Astronomiczne UJ

Prowadzący: adw. dr Karolina Mania, adiunkt w Katedrze Zarządzania Strategicznego w Wydziale Zarządzania i Komunikacji Społecznej UJ

Dofinansowano ze środków Ministerstwa Edukacji i Nauki z programu Społeczna Odpowiedzialność Nauki w ramach projektu „Nauka na żywo: wszechświat, życie, umysł". Kwota dofinansowania 540 200,00 zł, całkowita wartość zadania 600

W kolejnym odcinku podcastu "Wszechświat" dr hab. Andrzej Odrzywołek z Instytutu Fizyki Teoretycznej UJ opowiada o ewolucji gwiazd, supernowych i gorącym temacie potencjalnego wybuchu Betelgezy.

Gość: dr hab. Andrzej Odrzywołek, Zakład Teorii Względności i Astrofizyki, Instytut Fizyki Teoretycznej UJ

Prowadzący: adw. dr Karolina Mania, adiunkt w Katedrze Zarządzania Strategicznego w Wydziale Zarządzania i Komunikacji Społecznej UJ

Dofinansowano ze środków Ministerstwa Edukacji i Nauki z programu Społeczna Odpowiedzialność Nauki w ramach projektu „Nauka na żywo: wszechświat, życie, umysł". Kwota dofinansowania 540 200,00 zł, całkowita wartość zada

Czym są galaktyki i ich środowiska międzygwiazdowe?

Czego dowiadujemy się z analizy środowiska międzygwiazdowego?

W kolejnym odcinku podcastu "Wszechświat" dr Karolina Mania i dr hab. (prof. UJ) Marian Soida (dyrektor Instytutu Obserwatorium Astronomicznego UJ) rozmawiają o galaktykach i roli pola magnetycznego w tzw. środowisku międzygwiazdowym. Z odcinka dowiecie się jak badamy galaktyki, czym jest synteza miary rotacji i w czym pomocny jest LOFAR (ang. LOw Frequency ARray). 

Gość: dr hab. Marian Soida, prof. UJ, dyrektor Instytutu Obserwatorium Astronomicznego UJ, prowadzący badania nad polem magnetycznym w środowisku międzygwiazdowym. 

Prowadzący: adw. d...

Aktorka przyszłości, aktorka dziś, aktorka opowiadająca o swojej drodze do gwiazd. W rozmowie z Bogusławem Skowronkiem o inspiracjach i drodze do gwiazd.

Profesor Aleksander Wolszczan to odkrywca pierwszych pozasłonecznych planet, tzw. egzoplanet - choć ich istnienie przewidywało wielu naukowców, dopiero Woloszan był w stanie skutecznie "wytropić" taki obiekt i udowodnić jego istnienie na mapie nieba. Wraz z radioastronomem Dalem Frailem w roku 1992 ogłosili odkrycie trzech planet pozasłonecznych, znajdujących się w układzie planetarnym pulsara PSR 1257+12. Dziś, czterdzieści lat po tym odkryciu, wiemy, że egzoplanet krążących wokół gwiazd innych niż słońce jest co najmniej kilka tysięcy. 

--- Copernicus Festival jest dofinansowany ze środków Programu Strategicznego Inicjatywa Doskonałości w Uniwersytecie Jagiellońsk...

Co dzisiaj wiemy o Kosmosie na pewno a jakie obszary pozostają dla nas zagadką? Mimo coraz lepszych technologii nadal nie potrafimy wyjaśnić czym jest ciemna energia ani ciemna materia - wiemy, że istnieją tylko dlatego, że obserwujemy ich wpływ na grawitację. Profesor Agnieszka Pollo patrzy na Wszechświat holistycznie i sądzi, że remedium na naszą niewiedzę może być połączenie kilku dyscyplin naukowych i lepsza komunikacja badawcza.

--- Copernicus Festival jest dofinansowany ze środków Programu Strategicznego Inicjatywa Doskonałości w Uniwersytecie Jagiellońskim

Projekt jest współfinansowany ze środków Miasta Kraków

Proj...

Profesor Jerzy Dzik to człowiek, który zdawałoby się, że o ewolucji wie wszystko. Sukcesy wykopaliskowe towarzyszyły mu w Chinach, Jakucji i Kazachstanie. W rozmowie w ramach Copernicus Festival opowiada o tym, jak dokumentujemy przeszłość z perspektywy paleontologa, czy ewolucja przebiega linearnie i czy ma przed nami jeszcze jakieś niewiadome na bazie badanych przez naukowców szczątków, liczących miliony lat. 

--- Copernicus Festival jest dofinansowany ze środków Programu Strategicznego Inicjatywa Doskonałości w Uniwersytecie Jagiellońskim

Projekt jest współfinansowany ze środków Miasta Kraków

Projekt dofinansowa...

Bonowicz opisuje świat dookoła nas za pomocą metafor, emocji czy wspomnień. Czy jednak takie zadanie w ogóle jest możliwe? Czy język poezji potrafi opisać niesprawiedliwość wojny, ból doświadczeń historii a może ten indywidualny, wypływający z intymnej rozmowy? O lekcjach płynących z książek i wierszy Wojciecha Bonowicza, o jego poradach dla początkujących literatów, w końcu o inspiracjach i wspólnotowości, porozmawiamy w kolejnym Śniadaniu Mistrzów. 

--- Copernicus Festival jest dofinansowany ze środków Programu Strategicznego Inicjatywa Doskonałości w Uniwersytecie Jagiellońsk...

W tym odcinku rozmawiamy o tym, czym jest stygmatyzacja osób chorujących psychicznie, jak wpływa na wychodzenie z kryzysu psychicznego i jak można z nią walczyć wykorzystując własne doświadczenie.

Prowadząca: dr Kinga Wołoszyn-Hohol

Goście: Barbara Banaś, Agnieszka Gazda-Grzesiak

W cyklu "Zdrowie Psychiczne" dr Kinga Wołoszyn-Hohol rozmawia ze swoimi gośćmi o rozlicznych aspektach chorowania na zaburzenia psychiczne i ich leczenia. Kinga Wołoszyn-Hohol to doktor psychologii, specjalizująca się w badaniach z zakresu psychofizjologii emocji, wykładowczyni UJ, psychoterapeutka poznawczo-behawioral...

W tym odcinku rozmawiamy o tym co to znaczy chorować na schizofrenię i czym jest proces zdrowienia - o rozpadzie Ja i tworzeniu się na nowo.

Prowadząca: dr Kinga Wołoszyn-Hohol

Goście: prof. Andrzej Cechnicki, dr Michał Piętniewicz

W cyklu "Zdrowie Psychiczne z perspektywy" dr Kinga Wołoszyn-Hohol rozmawia ze swoimi gośćmi o rozlicznych aspektach chorowania na zaburzenia psychiczne i ich leczenia. Kinga Wołoszyn-Hohol to doktor psychologii, specjalizująca się w badaniach z zakresu psychofizjologii emocji, wykładowczyni UJ, psychoterapeutka poznawczo-behawioralna,  Wyniki swoich badań opublikowała m.in. w czasopisma...

W mini serii "Ewolucje" dr hab. Szymon Drobniak i Łukasz Kwiatek rozmawiają o współczesnych trendach w biologii ewolucyjnej. W czwartym odcinku mówią o epigenetyce, czyli badaniu wpływu chemicznych cząsteczek przyczepionych do DNA na ekspresję genów. Jaką rolę w zmianach epigenetycznych odgrywają czynniki środowiskowe? Czy nabyte zmiany epigenetyczne można przekazać potomstwu? Czy epigenetyka dowodzi, że dramatyczne wydarzenia (np. klęski głodu, wojny, trauma) mogą wywierać wpływ na kolejne pokolenia? I czy stanowi epigenom stanowi pewien "bufor" dla organizmów, umożliwiający im lepsze dostosowanie do środowiska i szybsze reagowania na jego zmienność?  

<...

W mini serii "Ewolucje" dr hab. Szymon Drobniak i Łukasz Kwiatek rozmawiają o współczesnych trendach w biologii ewolucyjnej. W trzecim odcinku mówią o tym, jak w biolodzy ewolucyjni zainteresowali się badaniem mikrobiomu - czyli wszystkich mikroorganizmów, które występują na powierzchni ciał zwierząt (w tym ludzi) i zamieszkują ich układ pokarmowy. 

W jakie interakcje wchodzą te organizmy między sobą i z komórkami gospodarzy? Czy mikrobiom można dziedziczyć? Od czego zależy jego skład? I czy jego zaburzenia wpływają na nasze zdrowie?   Szymon Drobniak pracuje w Instytucie Nauk o Środowisku UJ na Uniw...

W mini serii "Ewolucje" dr hab. Szymon Drobniak i Łukasz Kwiatek rozmawiają o współczesnych trendach w biologii ewolucyjnej. W drugim odcinku rozmawiają o zwierzęcych osobowościach, czyli powtarzalnych i mierzalnych schematach zachowań właściwych dla danego osobnika, które mają wpływ na jego dostosowanie do środowiska. Jak pojęcie zwierzęcych osobowości trafiło do współczesnej biologii? Jakie typy osobowości można wyróżnić? Czy warto się tym pojęciem posługiwać? Jak bada się osobowości u zwierząt - i czy badania te pokazują, że zwierzęta mogą mieć pewną psychiczną głębię?  

Szymon Dro...

W mini serii "Ewolucje" dr hab. Szymon Drobniak i Łukasz Kwiatek rozmawiają o współczesnych trendach w biologii ewolucyjnej. W pierwszym odcinku odwołują się do samego pojęcia trendu ewolucyjnego, czyli podobnych zmian ewolucyjnych występujących u różnych grup organizmów. Czy takie pojęcie jest dziś naukowo użyteczne? Czy można mówić o globalnych trendach ewolucji? W rozmowie pojawia się także temat dydaktyki biologii, a zwłaszcza różnic między obecnym nauczaniem na temat ewolucji w Polsce i Australii.  

Szymon Drobniak pracuje w Instytucie Nauk o Środowisku UJ na Uniwersytec...

Czy w przyszłości będziemy rozmawiać ze “sztucznymi umysłami”? Skąd się wzięła sztuczna inteligencja? Czy udało się już zdać test Turinga? Czy “ogólna” sztuczna inteligencja jest możliwa? Czy robot może być naszym terapeutą? Czy korzystanie z aplikacji terapeutycznej jest jak czytanie książki samopomocowej czy jak rozmowa z człowiekiem?

„Czego nie wiemy o umyśle?” to podcast skoncentrowany na pytaniach. Mimo że ludzkość od tysiącleci głowi się nad tym, czym umysł jest i jak działa, dalej na ten temat więcej nie wiadomo, niż wiadomo. Dynamiczny rozwój psychologii, neuron...

Czym są i skąd biorą się pojęcia? Które pojęcia są wrodzone? Jaką rolę pojęcia pełnią w naszym życiu mentalnym? Czy wszystkie pojęcia są tak samo skomplikowane? Co to znaczy, że nasz system pojęciowy jest “produktywny” i “systematyczny”? Czy można mieć pojęcia nie mając języka?

„Czego nie wiemy o umyśle?” to podcast skoncentrowany na pytaniach. Mimo że ludzkość od tysiącleci głowi się nad tym, czym umysł jest i jak działa, dalej na ten temat więcej nie wiadomo, niż wiadomo. Dynamiczny rozwój psychologii, neuronauki i kognitywistyki w ostatnich...

Kto i po co oszukuje samego siebie? Czy jest to zjawisko powszechne? Jak rozwikłać związane z tym paradoksy? Czy nasz umysł jest podzielony na częściowo niezależne od siebie fragmenty?

„Czego nie wiemy o umyśle?” to podcast skoncentrowany na pytaniach. Mimo że ludzkość od tysiącleci głowi się nad tym, czym umysł jest i jak działa, dalej na ten temat więcej nie wiadomo, niż wiadomo. Dynamiczny rozwój psychologii, neuronauki i kognitywistyki w ostatnich kilku dekadach pozwolił odpowiedzieć tylko na nieliczne spośród zadawanych dotychczas pytań. Równocześnie otworzył horyzont nowych tajemn...

Czym różnią się iluzje od halucynacji? Skąd się biorą i z czego wynikają? Czy związane są tylko z zaburzeniami psychicznymi? Czy synestezja jest rodzajem halucynacji? Czym halucynacje różnią się od urojeń? Jakie jest prawdopodobieństwo, że żyjemy w symulacji?

„Czego nie wiemy o umyśle?” to podcast skoncentrowany na pytaniach. Mimo że ludzkość od tysiącleci głowi się nad tym, czym umysł jest i jak działa, dalej na ten temat więcej nie wiadomo, niż wiadomo. Dynamiczny rozwój psychologii, neuronauki i kognitywistyki w ostatnich kilku dekadach pozwolił odpowiedzieć tylko na nieliczne spośród zadawanych dotychczas p...

W najnowszym odcinku podcastu „Nauka na żywo” rozmawiamy o zaletach najnowszych metod mobilizacji komórek szpiku kostnego do krwi. Omawiamy mechanizmy różnicowania się komórek macierzystych. Dyskutujemy możliwości potencjalnego zastosowania klinicznego protoporfiryny kobaltu.

Czym są i w jaki sposób różnicują się komórki macierzyste? Na czym polega mechanizm wymiany komórek krwi? W jaki sposób można pobudzić organizm do produkcji takich komórek? Jakie nadzieje dają wyniki bieżących badań w tym zakresie? Jak można te wyniki wykorzystać klinicznie? M.in. na takie pytania odpowiadała dr Agata Szade.

Agata Szade – biotechnolo...

Czym jest mowa wewnętrzna i czym różni się od zewnętrznej? Z jakich elementów się składa i czego dotyczy? Kto mówi do siebie i o czym? Kiedy mowa wewnętrzna pomaga, a kiedy przeszkadza? Czy mowa wewnętrzna to “język myśli”? Co było pierwsze: mówienie do siebie czy mówienie do innych?

„Czego nie wiemy o umyśle?” to podcast skoncentrowany na pytaniach. Mimo że ludzkość od tysiącleci głowi się nad tym, czym umysł jest i jak działa, dalej na ten temat więcej nie wiadomo, niż wiadomo. Dynamiczny r...

W kolejnym odcinku podcastu „Nauka na żywo” rozmawiamy o psychologicznych badaniach celów i motywacji. Rozważamy, co wpływa na natężenie podstawowych potrzeb psychologicznych, co je uruchamia i w jaki sposób się je zaspokaja. Przyglądamy się genezie ekstremizmów i zachowań ekstremalnych.

Czym dla psychologia są cele? Czym różnią się od motywacji i potrzeb? Jak i w jakich kontekstach się je bada? Jak ludzie przełączają się miedzy celami i jak funkcjonują w złożonym, wielocelowym systemie? Czy można mówić o strukturze celów? Do czego może doprowadzić zaburzenie równowagi takiej struktu...

Jakie są najważniejsze teorie na temat powstania i działania świadomości? Czy świadomość to rzecz czy funkcja? Co to znaczy być dualistą? Czy cząstki świadomości są wszędzie? Czy być świadomym to oglądać, co dzieje się w naszym umyśle? Czy rozwiązanie zagadki świadomości leży w fizyce kwantowej?

„Czego nie wiemy o umyśle?” to podcast skoncentrowany na pytaniach. Mimo że ludzkość od tysiącleci głowi się nad tym, czym umysł jest i jak działa, dalej na ten temat więcej nie wiadomo, niż wiadomo. Dynamiczny rozwój psychologii, neuronauki i kognitywistyki w o...

Co to znaczy, że jesteśmy świadomi i czego możemy być świadomi? Jak to jest być kotem, nietoperzem lub filozofem? Skąd wzięła się świadomość? Czy wszystkie problemy z nią związane są tak samo trudne? Jak świadomość ma się do samoświadomości, a jak do nieświadomości?

„Czego nie wiemy o umyśle?” to podcast skoncentrowany na pytaniach. Mimo że ludzkość od tysiącleci głowi się nad tym, czym umysł jest i jak działa, dalej na ten temat więcej nie wiadomo, niż wiadomo. Dynamiczny rozwój psychologii, neuronauki i kognitywistyki w ostatnich kilku dekadach...

Bohaterami kolejnego podcastu z cyklu „Nauka na żywo” są fizyka eksperymentalna, fizyka cząstek elementarnych oraz dr hab. Paweł Malecki. Rozmawiamy o najnowszych trendach i o praktyce eksperymentów w fizyce cząstek. Dyskutujemy powody, dla których sensownie można rozważać istnienie ciężkich bozonów Higgsa spoza Modelu Standardowego, oraz metody detekcji neutrin.

Jak zderza się ze sobą dwa protony? W jakich sytuacjach Model Standardowy staje się niewystarczający? Jak fizyk cząstek patrzy na projekty unifikacyjne w fizyce? Jak udało się odkryć cząstkę Higgsa a jak zbadać masę neutrin? M.in. na takie pytania odpowiada pr...

W kolejnym odcinku podcastu „Nauka na żywo” przyglądamy się współczesnym neurobiologicznym badaniom nad tożsamością oraz formowaniem i postrzeganiem „ja”. Z dr Iloną Kotlewską rozmawiamy o teoretycznych podejściach oraz sposobach operacjonalizacji „ja” a także o metodach badawczych biopsychologii.

Gdzie błądzą nasze myśli, gdy nie myślimy o niczym? Na jakiej podstawie możemy sądzić, że siebie z przeszłości postrzegamy jak przyjaciela? Jakie są problemy i zalety współcześnie wykorzystywanych technik obrazowania mózgu? M.in. na takie pytania odpowiadał dr Kotlewska.

Ilona Kotlewska – doktor nauk biologicznych, specjalność psychofizjo...

Celem odcinka jest przedyskutowanie problemu szeroko pojętego zaufania do nauki. Po zdefiniowaniu

na czym polegać może analiza zaufania w kontekście nauki przyjrzymy się w jaki sposób

niereplikowalność badań może wpłynąć na ich ocenę oraz w jaki sposób praktyki otwartej nauki modą

zmieniać nasze postrzeganie nauki, naukowców i naukowczyń.

Gospodarzami podcastu są dr Katarzyna Jaśko (Uniwersytet Jagielloński) oraz dr Bartosz Janik

(Uniwersytet Śląski w Katowicach).

Dofinansowano z programu „Społeczna odpowiedzialność nauki” Ministra Nauki i Szkol...

Celem odcinka jest omówienie potencjalnych skutków ubocznych wdrażania praktyk otwartej nauki w życie. Przedstawimy kwestie związane z rytualizacją i moralizacją tych praktyk. Omówimy także konsekwencje stosowania nowych standardów metodologicznych i statystycznych dla nierówności w nauce i wielkości uzyskiwanych efektów.

Gospodarzami podcastu są dr Katarzyna Jaśko (Uniwersytet Jagielloński) oraz dr Bartosz Janik (Uniwersytet Śląski w Katowicach).

Dofinansowano z programu „Społeczna odpowiedzialność nauki” Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w ramach projektu „Otwarta Nauka w Centrum Kopernika”.

Literatura i linki:

Claesen, A., Gomes, S., T...

Celem odcinka jest omówienie kwestii nauki obywatelskiej (citizen science), czyli takich badań naukowych, w przeprowadzeniu których pomagają i uczestniczą osoby, które nie zajmują się nauką w sposób zawodowy. Przedstawimy różne formy, w jakich amatorzy i amatorki nauki mogą włączać się w badania naukowe i zilustrujemy je przykładami z astronomii, biologii, i badań medycznych. Omówimy, jakie korzyści oraz jakie potencjalne ryzyko może się wiązać z rozszerzeniem dostępu do badań naukowych.

Gospodarzami podcastu są dr Katarzyna Jaśko (Uniwersytet Jagielloński) oraz dr Bartosz Janik (Uniwersytet Śląski w Katowicach).

Dofinan...

W tym odcinku omawiamy książkę „Science of science”. Książka (opublikowana w otwartym dostępie w 2021 roku) przedstawia najnowsze badania w zakresie metanauki i systematyzuje aktualna wiedzę w tym obszarze.

Dashun Wang i Albert-László Barabási odpowiadają na pytania m.in. o to, czym charakteryzują się odnoszące sukcesy zespoły naukowe, komu przypisywane są zasługi za odkrycie naukowe, czy obecność w mediach pomaga w zwiększeniu wpływu artykułów naukowych, oraz co należałoby uratować z Biblioteki Aleksandryjskiej.

W odcinku przedstawiamy wybrane badania dotyczące trajektorii kariery naukowej, sieci współpracy między naukowcami, produkt...

Celem odcinka jest zastanowienie się, czy sposób funkcjonowanie instytucji naukowej i kultura organizacyjna mają znaczenie dla otwartej nauki. Omówimy m.in. narzędzia do diagnozy instytucji oraz przykładowe materiały szkoleniowe oraz zastanowimy się, jak wprowadzać pożądane zmiany w kulturze organizacyjnej tak, aby wspierała ona rzetelność naukową.

Gospodarzami podcastu są dr Katarzyna Jaśko (Uniwersytet Jagielloński) oraz dr Bartosz Janik (Uniwersytet Śląski w Katowicach).

Dofinansowano z programu „Społeczna odpowiedzialność nauki” Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w ramach projektu „Otwarta Nauka w Centrum Kopernika”.

Literatura i linki:

UKRIO’s Self-Assessm...

W tym odcinku zajmiemy się pytaniem, czy zagregowane opinie grupy osób są w stanie trafnie przewidzieć wyniki badań naukowych np. to, czy badanie uda się zreplikować czy nie. Opowiemy o kilku inicjatywach opierających się na wykorzystaniu w tym celu rynków predykcyjnych, dyskusji grupowej oraz AI.

Gospodarzami podcastu są dr Katarzyna Jaśko (Uniwersytet Jagielloński) oraz dr Bartosz Janik (Uniwersytet Śląski w Katowicach).

Dofinansowano z programu „Społeczna odpowiedzialność nauki” Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w ramach projektu „Otwarta Nauka w Centrum Kopernika”.

Literatura i linki:

Dreber, A., Pfeiffer, T., A...

W tym odcinku zajmiemy się tym, czy checklisty mogą się przydać w pracy naukowej i jeśli tak, to w jaki sposób. Przedstawimy przykładowe listy przydatne w procesie transparentnego raportowania, udostępniania danych, recenzowania czy ustalania autorstwa. Omówimy też użyteczność lab manuala i pokażemy kilka przykładowych dokumentów tego typu.

Gospodarzami podcastu są dr Katarzyna Jaśko (Uniwersytet Jagielloński) oraz dr Bartosz Janik (Uniwersytet Śląski w Katowicach).

Dofinansowano z programu „Społeczna odpowiedzialność nauki” Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w ramach projektu „Otwarta Nauka w Centrum Kopernika”.

Literatura i...

Reżyser, dramaturg, scenarzysta, dźwiękowiec, twórca kostiumów - w pracy nad spektaklem teatralnym każdy z nich wytwarza olbrzymie ilości informacji, których odbiorcą jest aktor. Od jakości tej komunikacji (a także umiejętności osób w niej uczestniczących) zależy ostateczny kształt tego, co możemy zobaczyć na scenie. Dlatego na aktorze ciąży szczególna odpowiedzialność, bo musi on dokonać syntezy tysięcy przekazywanych mu informacji. A potem przekazać je nam, widzom. Jak wygląda ten alchemiczny proces? Czy ważniejsza jest w nim wypracowana technika, czy raczej wrodzona intuicja? A m...

W paśmie „Śniadanie Mistrzów” Monika Soćko i Bartosz Soćko rozmawiają z Filipem Zielińskim o swojej drodze do gry na poziomie arcymistrzowskim, roli szachów w edukacji, a także o tym, jak przechytrzyć najgroźniejszych rywali na szachownicy – w grze, w której wszystkie ruchy i decyzje podejmowane przez zawodników są jawne, a gracze mają identyczny dostęp do informacji o aktualnej pozycji.

Projekt “Copernicus Festival 2022: Informacja” jest współfinansowany ze środków Miasta Krakowa.  Środki z budżetu Państwa: “Copernicus Festival 2022: Informacja.” w ramach programu “Społeczna odpowiedzialność nauki” przyjętego do finansowania w drodze konkursu...

Na czym polegają symulacje kwantowe? Co wspólnego ma fizyka attosekundowa z oglądaniem meczy tenisowych? Czym są, a czym nie są kryształy czasowe? O tym wszystkim podyskutujemy przy Śniadaniu Mistrzów z fizykiem Prof. Jakubem Zakrzewskim, kierownikiem Zakładu Optyki Atomowej w Instytucie Fizyki Teoretycznej UJ. 

Prowadzenie: Tomasz Miller

Projekt “Copernicus Festival 2022: Informacja” jest współfinansowany ze środków Miasta Krakowa.  Środki z budżetu Państwa: “Copernicus Festival 2022: Informacja.” w ramach programu “Społeczna odpowiedzialność nauki” przyjętego do finansowania w drodze konkursu ogłoszonego w dniu 8 marca 2021 r. przez Ministra Edukacji i Nauki. Wartość dofinansowania: 18...

W Śniadaniu Mistrzów Krzysztof Story rozmawia z Wojciechem Jagielskim o jego życiu i pracy reportera wojennego – o najtrudniejszych wyjazdach oraz gromadzeniu i weryfikowaniu informacji w strefie wojny.

Projekt “Copernicus Festival 2022: Informacja” jest współfinansowany ze środków Miasta Krakowa.  Środki z budżetu Państwa: “Copernicus Festival 2022: Informacja.” w ramach programu “Społeczna odpowiedzialność nauki” przyjętego do finansowania w drodze konkursu ogłoszonego w dniu 8 marca 2021 r. przez Ministra Edukacji i Nauki. Wartość dofinansowania: 188 400,00 zł Całkowita wartość zadania: 221 900,00 zł

Michał Kosiński (ur. 8 maja 1982 w Warszawie) – polski psycholog społeczny i data scientist zajmujący się badaniem ludzi poprzez pozostawiane przez nich cyfrowe ślady. Wykładowca Uniwersytetu Stanforda. Jeden z czołowych specjalistów w dziedzinie psychometrii.  W ramach Copernicus Festival opowie o swoich badaniach nad sztuczną inteligencją, m.in. o tym, że te same algorytmy, które wykorzystuje Facebook, potrafią na podstawie zdjęć twarzy przewidzieć z dużym prawdopodobieństwem wiele prywatnych cech danej osoby: jej poglądy polityczne, orientację seksualną, osobowość itd. Prof. Kosiński mówi także o tym, co badania z wykorzystaniem narzędzi big data wnoszą do współcze...

Bohaterami kolejnego podcastu z cyklu „Nauka na żywo” są biologia ewolucyjna oraz dr hab. Szymon Drobniak. Dyskutujemy sensowność biologii uprawianej w oderwaniu od ewolucji, rozmawiamy o najnowszych trendach tej dyscypliny.

Czy teoria ewolucji wyjaśniła w biologii wszystko i ostatecznie? Czy biologia ma podłoże matematyczne? Co wspólnego mają sikorki na Gotlandii i pożary w Australii? Na takie pytania odpowiada prof. Drobniak.

Szymon Drobniak – biolog zajmujący się ewolucją ptaków, plastycznością organizmów w odpowiedzi na zmiany klimatu oraz biologicznym znaczeniem koloru i widzenia barwnego; projektant graficzny, ilustrator; autor reportażu „Czarne lato...

W pierwszym odcinku podcastu „Nauka na żywo” przyglądamy się przykładom niepojętej skuteczności matematyki w naukach przyrodniczych, o której sześćdziesiąt lat temu pisał Eugene Paul Wigner. Z drem Tomaszem Millerem rozmawiamy o matematyce, fizyce oraz przyczynowości na zakrzywionych czasoprzestrzeniach.

Czy istnieje matematyka bez liczb? Czy możliwa jest fizyka bez matematyki? Jak może wyglądać przyszła fizyka? M.in. na takie pytania odpowiada dr Miller.

Tomasz Miller – doktor, fizyk matematyczny, zgłębia struktury geometryczne leżące na pograniczu ogólnej teorii względności i mechaniki kwantowej, autor i współautor...

Na zakończenie pierwszego sezonu przyglądamy się, czym zajmuje się metanauka, czyli nauka o nauce i jakimi metodami dysponuje. Zastanawiamy się, w jaki sposób naukowo odpowiedzieć na takie pytania o to:

Jaka jest relacja między liczbą publikacji a liczbą nowych idei?

Jaką rolę odgrywają sieci społeczne dla rozpowszechniania nowych idei naukowych?

Jaka jest rola wielkości zespołu dla charakteru odkryć naukowych?

Co pozwala przewidzieć, kto opublikuje artykuł w "Science"?

Czy losowanie grantów na badania to dobry pomysł?

Gospodarzami podcastu są dr Katarzyna Jaśko (Uniwe...

Robisz doktorat i nie wiesz, czy otwarta nauka jest dla Ciebie? Kolejny odcinek dedykowany jest badaczkom i badaczom na początkowym etapie kariery naukowej, którzy zastanawiają się nad zastosowaniem praktyk otwartej nauki w swojej pracy. Opowiemy o pragmatycznych i idealistycznych powodach, dla których nigdy nie jest za wcześnie na wdrażanie tych praktyk. Przedstawimy także konkretne kroki, jakie młodzi naukowcy i naukowczynie mogą podjąć w tym kierunku oraz źródła wiedzy, z których mogą korzystać na tej drodze.

Gospodarzami podcastu są dr Katarzyna Jaśko (Uniwersytet Jagielloński) oraz dr Bartosz Janik (Uniwer...

Jak zawodowy fizyk wyobraża sobie świat kwantów? Na czym polega kwantowe splątanie i czym skorelowane fotony różnią się od skarpetek? Czym są (a czym nie są) komputery kwantowe?

Serdecznie zapraszamy na Śniadanie Mistrzów, podczas którego o tym i o wielu innych rzeczach porozmawiamy z prof. Karolem Życzkowskim, fizykiem teoretykiem z Uniwersytetu Jagiellońskiego i Centrum Fizyki Teoretycznej PAN, dyrektorem Krajowego Centrum Informatyki Kwantowej.

Prowadzenie: Tomasz Miller.

Sen zazwyczaj służy nam do odpoczynku. Marzymy o nim po ciężkim dniu i traktujemy jak oczywistą potrzebę organizmu. Biologia wszak ma swoje prawa. Co jednak, gdy sen, a konkretniej marzenia senne to metoda pracy? W krainie surrealizmu sen gra pierwsze skrzypce i traktowany jest jak pełnoprawny narząd do pracy. A metody takie jak automatyczne zapisywanie (tworzenie przypadkowych zdań i ciągów zdań z zachowaniem poprawnej składni) czy automatyczne malowanie (tłumienie świadomej kontroli nad procesem twórczym) bazują właśnie na charakterze doświadczania przez śniącego obrazów. Najsłynniejszym dziełem powstałym właśni...

Kiedyś to było, a teraz to nie ma. To zdanie mógłby przypisać sobie niejeden amator portretów czy akwarelowych pejzaży. Faktycznie, współczesna sztuka pojmowana jest zupełnie inaczej i dawne kanony piękna nie mają w niej zastosowania. Jak zatem rozumieć sztukę współczesną? Czy da się jej przypisać te same wartości? Jakie emocje budzi i jak znaleźć w niej swój subiektywny styl? O tym rozmawiamy z artystką Tamarą Berdowską.

Prowadzenie: Diana Sałacka

Jesteśmy gatunkiem pedantycznym, który lubi mieć wszystko usystematyzowane. Dlatego wprowadziliśmy podział wiedzy na dyscypliny: to jest chemia, to będzie biologia, a tamto nazwiemy materiałoznawstwem. W praktyce rozróżnienia te nie mają większego sensu, bo współczesna nauka wymaga szerokiego, interdyscyplinarnego spojrzenia. Najlepszym przykładem jest zdrowie człowieka – aby o nie zadbać, potrzebujemy wiedzy, umiejętności i technologii z niemalże każdej dyscypliny nauki. I właśnie przekraczaniem tych sztucznych granic zajmują się na co dzień nasi goście: prof. Zofia Stasicka (chemia koordynacyjna), prof. Iwona Wybrańska (farmakogenetyka) i dr Katarzyna Wybrańska (inżyn...

Gdzie leżą granice wyobraźni w tworach kultury? Czym są wyobrażenia w poezji, widmowe osoby dramatu, fantazmaty w malarstwie?

Jaki status ma na przykład słynna Imaginacja, która dręczy Kordiana ? Czym jest ta hipostaza – upostaciowany stan psychiczny bohatera stworzonego przez Juliusza Słowackiego?

Co wchodzi w zakres imaginarium romantycznego – fantastycznego świata, uznawanego przez wielu artystów tego okresu za równie prawdziwy jak ten realny? Nawet jeśli źródłem wizji jest doświadczenie narkotyczne jak w „Lambro” – „opiumowej” powieści poetyckiej Słowackiego.

Dlaczego mottem ballady „Romantyczność” Adama Mickiewicza jest fragment „Hamleta...

Krytyka badań jest nieodłącznym elementem nauki. Niektórzy naukowcy twierdzą, że bez krytyki

niemożliwy byłby postęp w nauce a jej obecność sprawia, że robimy coraz lepsze badania. W tym

odcinku podcastu spróbujemy porozmawiamy o tym, jaka jest różnica pomiędzy rzetelną krytyką a

krytykanctwem, które spotykamy w środowisku naukowym.

Gospodarzami podcastu są dr Katarzyna Jaśko (Uniwersytet Jagielloński) oraz dr Bartosz Janik

(Uniwersytet Śląski w Katowicach).

Dofinansowano z programu „Społeczna odpowiedzialność nauki” Ministra Nauki i Szkoln...

Ten odcinek podcastu poświęcony będzie szczegółowemu omówieniu tzw. kryzysu replikacyjnego w nauce. Zastanowimy się, po co nam replikacje badań (bo przecież chcemy odkrywać nowe rzeczy) i porozmawiamy o tym, kiedy replikację można uznać za udaną. Po drodze pojawią się kontrowersje dotyczące samej replikacji oraz sposobów interpretacji wyników badań replikacyjnych oraz pytanie dotyczące tego co powinniśmy replikować (jeżeli już chcemy).

Gospodarzami podcastu są dr Katarzyna Jaśko (Uniwersytet Jagielloński) oraz dr Bartosz Janik (Uniwersytet Śląski w Katowicach).

Dofinansowano z programu „Społeczna odpowiedzialność nauki” Ministra Nau...

W niniejszym odcinku rozmawiamy o jednym z największych problemów zachodniej myśli: wolnej woli. Czy jesteśmy sprawcami własnych działań? Czy bez wolności możliwa jest odpowiedzialność? Co nauka mówi o uwarunkowaniach naszych decyzji? Jak mają się do siebie prawniczy i naukowy obraz człowieka? Zagadnienia te przybliża dr Łukasz Kurek, filozof i prawnik z Katedry Filozofii Prawa i Etyki Prawniczej UJ, autor książki "Dualizm przekonań" (Kraków: Copernicus Center Press 2016).  Czym jest umysł? Jak działa? W cyklu "Rozmowy o umyśle" dr Mateusz Hohol (Centrum Kopernika Uniwersytetu Jagiellońskiego; więcej informacji: www.hoh...

Kolejny odcinek podcastu poświęcony zostanie roli czasopism w kształtowaniu otwartej nauki. Porozmawiamy o złych, drapieżnych czasopismach i ich praktykach biznesowych oraz o strategiach walki z takimi czasopismami. Ważne dla nas będzie pokazanie w jaki sposób, za pomocą wytycznych dotyczących transparentności i otwartości, z problemem złych i drapieżnych czasopism starają się radzić sobie naukowcy.

Gospodarzami podcastu są dr Katarzyna Jaśko (Uniwersytet Jagielloński) oraz dr Bartosz Janik (Uniwersytet Śląski w Katowicach).

Dofinansowano z programu „Społeczna odpowiedzialność nauki” Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w ramach...

W kolejnym odcinku naszym gościem był Emanuel Kulczycki, filozof kultury, specjalista z zakresu komunikacji społecznej i oceny badań naukowych. Profesor Kulczycki omówił z nami temat celów jakie stawiamy (oraz możemy stawiać) przed ewaluacją nauki oraz to, w jaki sposób możemy te cele projektować tak, aby urzeczywistniać pewne ogólne wartości, które przypisujemy praktyce badawczej.

Gospodarzami podcastu są dr Katarzyna Jaśko (Uniwersytet Jagielloński) oraz dr Bartosz Janik (Uniwersytet Śląski w Katowicach). Gościem niniejszego odcinka jest dr hab. Emanuel Kulczycki, prof. UAM https://ekulczycki.pl

Dofinansowano z progr...

Kolejny odcinek poświecony jest kwestii oceny pracy naukowej. Zastanowimy się, po czym można poznać dobrego badacza i dobrą badaczkę i jaką rolę dla tej oceny odgrywa (a jaką powinno odgrywać) publikowanie w czasopismach o wysokim Impact Factor. Przeanalizujemy alternatywne wobec Impact Factor kryteria oceny. Przyjrzymy się także temu, jak oceniać wkład w pracę zespołową.

Gospodarzami podcastu są dr Katarzyna Jaśko (Uniwersytet Jagielloński) oraz dr Bartosz Janik (Uniwersytet Śląski w Katowicach).

Dofinansowano z programu „Społeczna odpowiedzialność nauki” Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w ramach projektu „Otwarta Nauka w Centrum Kopernika”.

Kolejny odcinek poświęcony jest zagadnieniu otwartego dostępu do publikacji. Porozmawiamy o tym, jaki mamy obecnie model dostępu do treści naukowych i w jaki sposób dostęp ten można ułatwić poprzez publikowanie w otwartym dostępie. Porozmawiamy również o buncie akademii przeciwko wielkim korporacjom stojącym za czasopismami naukowymi oraz o nielegalnych próbach otworzenia dostępu do publikacji naukowych.

Gospodarzami podcastu są dr Katarzyna Jaśko (Uniwersytet Jagielloński) oraz dr Bartosz Janik (Uniwersytet Śląski w Katowicach).

Dofinansowano z programu „Społeczna odpowiedzialność nauki” Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego...

Kolejny odcinek poświęcony jest problemowi ograniczonego dostępu do danych z badań naukowych. Powiemy o uzasadnionych powodach braku dostępu takich jak ochrona danych wrażliwych oraz o tym, jak sobie z nimi radzić. Omówimy standardy, jakie powinny spełniać dane, aby mogły służyć innym. Zastanowimy się również nad kwestią, kiedy udostępniać dane oraz przedstawimy korzyści, jakie wynikają z dzielenia się danymi.

Gospodarzami podcastu są dr Katarzyna Jaśko (Uniwersytet Jagielloński) oraz dr Bartosz Janik (Uniwersytet Śląski w Katowicach).

Pojęcie „otwartej nauki” przywoływane jest nieustannie w aktualnyc...

W kolejnym odcinku opowiemy więcej o jednej z praktyk otwartej nauki, jaką jest prerejestracja badań. Przyjrzymy się temu, w jaki sposób pozwala ona poradzić sobie z problemem nadmiernej elastyczności badaczy w zakresie stawania hipotez po tym, jak znane są rezultaty badań (tzw. HARKing = Hypothesizing After the Results are Known). Przeanalizujemy najczęściej pojawiające się wątpliwości związane z prerejestracją oraz zastanowimy się, czy prerejestracja „działa” w praktyce. Na końcu omówimy specjalny format artykułów (Registered Report), w którym m.in. metoda badania i plan analiz wyników są recenzowane jeszcze przed zebraniem danych...

Tematem niniejszego odcinka jest rozwój sztucznej inteligencji, począwszy od czasów pionierskich, aż po te zupełnie współczesne. Omawiając cztery podejścia do sztucznej inteligencji: symbolizm, koneksjonizm, obliczeniowe modelowanie mózgu i biorobotykę, próbujemy odpowiedzieć na pytanie czego dokonać muszą inżynierowie by najlepiej odwzorować nasze umysły. Zastanawiamy się ponadto na czym polega natura naszego myślenia.   „Od mózgu do umysłu” to cykl w którym dr Mateusz Hohol (Centrum Kopernika Uniwersytetu Jagiellońskiego) przybliża różne oblicza współczesnej kognitywistyki, czyli interdyscyplinarnej perspektywy badawczej, której celem jest zrozumienie ludzkich (i nie tylko) procesów pozn

Choć niemal wszystkie zwierzęta potrafią się komunikować za pomocą rozmaitych sygnałów, tylko ludzie wykorzystują w tym celu symboliczny język. W jaki sposób go nabyliśmy?  Czy język jest adaptacją biologiczną, czy wynalazkiem kulturowym? Czym różni się od systemów komunikacji występujących u naszych najbliższych krewnych? I kiedy nasi przodkowie zaczęli się nim posługiwać?  Dr hab. Sławomir Wacewicz, prof. UMK jest językoznawcą i ewolucjonistą, kieruje Centrum Badań nad Ewolucją Języka na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Współautor książki "Ewolucja języka. W stronę hipotez gesturalnych" (WN UMK 2015).

W trzecim odcinku podcastu „Otwarta nauka w Centrum Kopernika” będziemy przyglądać się cyklowi życia badania naukowego i zastanawiać się, jak ten cykl powinien być przeprowadzany w duch transparentnej i rzetelnej „otwartej” nauki.

Pojęcie „otwartej nauki” przywoływane jest nieustannie w aktualnych dyskusjach toczonych w środowisku naukowym. Rozumie się przez nie otwarty (nieodpłatny i nieograniczony czasowo ani terytorialnie) dostęp do publikacji naukowych, a także udostępnianie przez naukowców zarówno wyników badań, jak i zgromadzonych danych oraz algorytmów wykorzystanych do ich przetwarzania. Celem postulowanych przez zwolenników „otwartej nauki” praktyk i rozwiązań jest zwiększenie p...

W drugim odcinku podcastu „Otwarta nauka w Centrum Kopernika” zastanowimy się, jak przebiega i jak powinien przebiegać proces produkcji wiedzy i nauki, i na których etapach tego procesu może dojść do nadużyć oraz dlaczego system, w ramach którego ten proces przebiega, sprzyja dokonywaniu tych nadużyć.

Pojęcie „otwartej nauki” przywoływane jest nieustannie w aktualnych dyskusjach toczonych w środowisku naukowym. Rozumie się przez nie otwarty (nieodpłatny i nieograniczony czasowo ani terytorialnie) dostęp do publikacji naukowych, a także udostępnianie przez naukowców zarówno wyników badań, jak i zgromadzonych danych oraz algor...

W pierwszym odcinku podcastu „Otwarta nauka w Centrum Kopernika” spróbujemy przedstawić diagnozę stanu współczesnej nauki. Na pierwszy rzut oka wydawać by się mogło, że przeżywa ona okres rozkwitu i triumfu – codzienne doniesienia prasy popularnonaukowej niejednokrotnie informują o przełomowych badaniach i odkryciach. W tym odcinku pochylimy się jednak nad ciemniejszą stroną działalności naukowej i spróbujemy wskazać błędy i nadużycia, jakie zdarzają się w procesie badań naukowych i ich raportowaniu.

Gospodarzami podcastu są dr Katarzyna Jaśko (Uniwersytet Jagielloński) oraz dr Bartosz Janik (Uniwersytet Śląski w Katowicach).

Pojęcie „otwartej nauki” przyw...

Psychologia ewolucyjna to jeden z obszarów badań psychologii tłumaczący ludzkie zachowania w kontekście ewolucji biologicznej i kulturowej jako wynik stopniowego rozwiązywania problemów adaptacyjnych pierwotnych ludzi.  O tym, co psychologia ewolucyjna może powiedzieć o ludzkiej moralności, oraz jakie zastrzeżenia możemy przeciw temu wyprowadzić opowiadał dr Mateusz Hohol.

Czym jest umysł? Jak działa? W cyklu "Rozmowy o umyśle" dr Mateusz Hohol (Centrum Kopernika Uniwersytetu Jagiellońskiego) i jego goście rozmawiają o różnych obliczach współczesnej kognitywistyki.  Gościem odcinka jest dr hab. Marcin Gorazda, prawnik oraz filozof ekonomii, autor książek "Filozofia ekonomii", "Granice naturalizacji prawa". W trakcie dyskusji stara się on odpowiedzieć na pytanie czy ustalenia psychologii, czy też szerzej nauk o poznaniu, zrewolucjonizowały ekonomię? Nie tylko w teorii, ale też w praktyce. Dr hab. Gorazda wskazuje również perspektywy i granice stosowania modeli matematycznych w ekonomii oraz przygląda się metodologicznemu statuso

Czym jest realność a czym wirtualność? Czy ten podział nadal jest aktualny? Czy to, co rozumiemy przez wirtualność, może tworzyć realne doświadczenie? Naszym przewodnikiem po filozofii sieci będzie Sidey Myoo, który podczas wywiadu analizuje ontologię, jaka towarzyszy światom wirtualnym. To właśnie w tej rzeczywistości tworzymy awatary, prowadzimy rozmowy, budujemy alternatywne światy.

Choć nowe technologie zmieniają życie społeczne i polityczne, to trudno o jednoznaczną ocenę tych zmian. Wpływ rewolucji informatycznej na proces wyłaniania władz publicznych należy oceniać ze szczególną ostrożnością. Korzyści płynące z wykorzystania innowacyjnych sposobów głosowania (e-voting) wcale nie są oczywiste, a zagrożenia jak najbardziej realne. Jeżeli weźmiemy pod uwagę możliwości oszustwa, jakie daje rozwój technologiczny (np. w kontekście zjawiska "deepfake"), to niebezpieczeństwa stają się jeszcze lepiej dostrzegalne. Te inne kwestie zostają poruszone przez prof. Jarosława Flisa.  Jarosław Flis - doktor habilitowany socjolo...